پیش بینی تغییرات فضایی – زمانی تپه های ماسه ای ناشی از طوفان های دریایی (مطالعه موردی: سواحل مکران)

در دنیای امروزه از فناوری سنجش ازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی جهت برنامه ریزی و مدیریت کارآمد منابع طبیعی، کشاورزی، محیط زیست و مدیریت شهری استفاده فراوان می شود. مدل های پیش بینی کاربری و پوشش اراضی برای برنامه ریزی استفاده پایدار از زمین در کشوری مثل ایران که بهره برداری از زمین با سرعت در حال تغییر است، یک نیاز ضروری است؛ که برای آشکارسازی تغییرات و همچنین پیش بینی تغییرات پوشش اراضی دید کلی برای مدیریت بهتر منابع طبیعی و حفاظت اراضی حاشیه سواحل و اتخاذ تدابیر سیاست­های درازمدت بسیار موثر است. این مطالعه باهدف مدل سازی تغییرات و پیش بینی کاربری اراضی برای سال ۲۰۳۵ که با استفاده از مدل سلول های خودکار مارکوف و تصاویر ماهواره لندست در منطقه غرب زرآباد، استان سیستان و بلوچستان(سواحل مکران) انجام شده است. در این تحقیق، برای پیش بینی از قابلیت نرم افزارهای سنجش ازدور، مدل سلول های خودکار مارکوف و تصاویر ماهواره­ای لندست ۷ و ۸ (سنجنده (ETM+ مربوط به سال­های ۱۹۹۱،۲۰۰۱ و ۲۰۱۴ میلادی استفاده شده است. خروجی­ های شبیه سازی به صورت آماری با یک روش ترکیبی جدید که بر پایه روش­های تحلیل چندگانه است، ارزیابی گردید و نتایج مدل پیش بینی نشان داد که مساحت تپه­ های ماسه ای در سال ۲۰۳۵ به ۴۵/۵۹۲ کیلومترمربع می رسد و این میزان افزایش مساحت تپه­ های ماسه­ای در شرایطی رخ می دهد که مدیریت صحیح و کارآمد در جهت تثبیت ماسه­ های روان صورت نگیرد. این میزان افزایش حاصل از تغییر یافتن ۱۶۲ کیلومترمربع از مساحت زمین های بایر (۲۷ درصد) ، ۱۲ کیلومترمربع از پوشش گیاهی (۲ درصد) و ۲۳ کیلومترمربع از رسوبات رودخانه ای (۴/۳ درصد) خواهد بود. این افزایش باعث می شود که ۶ روستا منطقه موردمطالعه (کرتی، گنجک، سهرکی، پیوشک، ونک و کلیرک) به شدت با در معرض حرکت و جابجایی قرار گرفتن ماسه های روان آسیب ببینند.  

Keywords:

Sand dunes , CA Markov model , Oman Sea , Remote Sensing , Storm. , تپه های ماسه ای , مدل سلول های خودکار مارکوف , دریای عمان , سنجش ازدور , طوفان