بررسی مبانی فقهی عطایا از منظر عامه و خاصه با نگاهی به قوانین موضوعه

پژوهش حاضر، بررسی مبانی فقهی عطایا از منظر عامه و خاصه با نگاهی به قوانین موضوعه می باشد که با روش کتابخانه ای (توصیفی- تحلیلی انجام شده است. با توجه به اهمیت موضوع در فقه اسلامی، در این پژوهش نگارنده قصد بر این داشته دیدگاه های فقه عاشه و خاصه را در ارتباط با مبانی فقهی و جایگاه عطایا مورد بررسی قرار دهد. نگارنده بر اساس بررسی هایی که در این زمینه انجام داده به این نتایج دست یافت: اینکه صدقه در نزد فقها، شامل صدقه واجب و صدقه مستحبی بوده که صادقه واجب همان زکات و زکات فطره است که در معنای عام بکار برده شده است و صدقه مستحبی که در معنای خاص به کار برده می شود که این صدقه به معنای خاص از جمله عقود بوده و دارای شرایطی می باشد. از جمله شرایط صدقه این است که باید دارای ایجاب و قبول بوده و متصدق علیه آن را قبض کند و متصدق در دادن صدقه، قصد قربت داشته باشد. در هبه واهب و متهب باید دارای اهلیت تصرف باشند یعنی به واسطه سفاهت و مفلس بودن محجور نباشند و بالغ و عاقل باشند و راهب در هبه قصد و اختیار داشته باشد و مالک اموالش باشد و در صورتی که متهب، کودک و مجنون باشد ولی او هبه را قبول کند. همچنین در مهب شرط است که متولد شده باشد. بنابراین در صورتی که به جنین چیزی را هبه کنند، هبه صحیح نیست. شرط دیگر متهب این است که در زمان عقد هبه موجود باشد. اینکه سکنی از جمله عقود بوده که از طرف متعاقدین ایجاد شده است که نیازمند به ایجاب و قوبل از طرف مالک و ساکن و همچنین نیازمند به قبض از طرف ساکن می باشد. ایجاب و قبول در عقد سکنی با الفاظی که بین متعاقدان متعارف است انجام می شود. تحبیس نیز از نظر مشهور فقها از جمله عقود می باشد که در آن طرفین باید دارای اهلیت تصرف باشند یعنی بالغ و عاقل بوده سفیه و ورشکسته نباشد. همچنین نیازمند به ایجاب و قبول و قبض از طرف مالک و منتفع است.

Keywords:

عطایا , هبه واهب , تحبیس