نقش حس تعلق مکانی در توانمندی روانی خانوارهای روستایی بخش مرکزی شهرستان باوی در مقابله با خشکسالی

طرح مسئله: بخش کشاورزی و معیشت روستایی در چند سال اخیر در ایران با خشکسالی های پی درپی مواجه شده و پایداری جوامع روستایی را با چالش اساسی روبه رو کرده است. بسیاری از خانوارهای روستایی به دلیل ناتوانی در مقابله با خشکسالی از بخش روستایی خارج شدند و به جوامع شهری مهاجرت کردند؛ بنابراین شناسایی عوامل تاثیرگذار بر توانمندی روانی در شرایط بحرانی اهمیت زیادی دارد. هدف پژوهش: پژوهش حاضر با هدف کلی بررسی نقش حس تعلق مکانی در توانمندی روانی خانوارهای روستایی بخش مرکزی شهرستان باوی در مقابله با خشکسالی انجام شده است. روش پژوهش: جامعه آماری این پژوهش را تمامی خانوارهای روستایی در بخش مرکزی شهرستان باوی تشکیل می دهند (N= ۵۶۰۱). تعداد ۱۹۰ نفر از سرپرستان خانوارها با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران با روش نمونه گیری چند مرحله خوشه ای با انتساب متناسب برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه ای محقق ساخته است که روایی آن را پانل متخصصان تایید کرده اند؛ پایایی آن نیز با ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS۱۹، Lisrel۸.۵۴ و Arc GIS۱۰.۵ استفاده شد. نتایج پژوهش: نتایج تحلیل همبستگی نشان داد بین تمامی ابعاد حس تعلق مکانی (شناخت رفتار، پیوند اجتماعی، هویت مکانی و دلبستگی عاطفی) خانوارهای مطالعه شده و توانمندی روانی آنان رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد؛ علاوه بر این نتایج مدل سازی معادلات ساختاری پژوهش نشان داد ابعاد حس تعلق مکانی با ضریب تبیین ۴۶ درصد (γ= ۰.۶۸, t= ۵.۴۶) اثر مثبت و معناداری بر توانمندی روانی خانوارهای بررسی شده دارد. نوآوری: تاکنون در این زمینه پژوهشی در استان خوزستان با توجه به شرایط نامناسب آب وهوایی انجام نشده است؛ این امر جنبه نوآورانه ای برای پژوهش حاضر محسوب می شود.

Keywords:

توانمندی روانی , تعلق مکانی , جوامع روستایی , خشکسالی , پایداری معیشت