بررسی تصاویر درسنامه ی آموزش زبان فارسی بر اساس رویکرد نشانه شناسی اجتماعی

کرس و ونلیوون با استفاده از فرانقش های هلیدی (۱۹۹۶ ,Halliday)، به تدوین یک چهارچوب تحلیلی جدید موسوم به«دستور طراحی بصری» برای تحلیل تصاویر همت گماردند که توسط دو اثر مهم، یعنی نشانه شناسی اجتماعی هاچ و(Hodge & Kress, ۱۹۸۸) و خواندن تصاویر کرس و ونلیوون (Van Leeuwen & Kress, ۲۰۰۶) معرفی شد. نوشتارحاضر با استفاده از چارچوب به روزتر نشانه شناسی اجتماعی کرس و ونلیوون (Van Leeuwen & Kress, ۲۰۰۶)،چگونگی بازنمایی تصاویر درسنامه ی آموزش زبان فارسی به خارجی ها تالیف صفارمقدم را به روش کیفی- توصیفی موردتجزیه و تحلیل قرار داده است. نتایج یافته های پژوهش بیانگر آن است که در تحلیل سه نقش بازنمودی، تعاملی و ترکیبیتصاویر بررسی شده، تصاویر روایتی بسیار کم، اما نوع مفهومی آن بسیار زیاد است؛ بنابراین، اعمال و رخدادها به تصویر کشیدهنمی شوند. در سطح معنای بین فردی، افراد شرکت کننده ی بیشتر تصاویر، به صورت نشان دهنده حضور دارند و تعاملکمتری میان مشارکین بازنمایی شده است. در سطح معنای متنی، بیشتر مشارکت کنندگان تصاویر با نمای باز نمایش دادهشده اند و محل قرارگیری آنها در تصویر، نشان از بازنمایی برجستگی مشارکت کننده دارد. باتوجه به رنگی بودن تمام تصاویر،وجه نمایی از نوع طبیعی و درجه ی بالای واقع گرایی است. بر این اساس، در این کتاب، با استفاده از تصاویر نسبتا واقعی وطبیعی از زندگی فارسی زبان ها، تلاش می شود الگوهای مسلط فرهنگ ملی مذهبی ایرانی به مخاطبان غیرفارس یزبان ارائه وتفهیم گردد. در انتها، یادآور می شود که نتایج این پژوهش می تواند به افزایش دانش و آگاهی مولفان کتاب های درسی، در بهکارگیری تصاویر، در روند یادگیری فراگیران کمک کند.

Keywords:

نشانه شناسی اجتماعی , دستور طراحی بصری , نقش های بازنمودی , تعاملی و ترکیبی , کتاب های درسی