سرود دریاها (بررسی اشعار نمادین مهدی اخوان ثالث و احمد شاملو)

ادبیات آمیزه ای از خیال و واقعیت است که در قالب زبان بیان می شود. نماد به عنوان عمیق ترین و ادبی ترین لایه خیال از روزگاران پیشین تا به امروز مورد توجه بوده است؛ در این میان، تاثیری که سمبولیسم- به پیروی از ادبیات فرانسه- بر ادبیات معاصر ایران و به طور ویژه بر شعر اخوان ثالث و احمد شاملو داشته است، واقعیتی غیرقابل انکار است. با توجه به همین امر، جستار حاضر برآن است تا با دیدی بی طرفانه خلاقیت های این دو شاعر را در عرصه نمادپردازی بررسی کند و از این رهگذر به روشن شدن جدالی که امروزه در میان طرفداران این دوشاعر بر سرجایگاه و مقام شاعری آن ها وجود دارد، کمک کند. حاصل پژوهش نشان می دهد که هردو شاعر، به پیروی از نیما و سمبولیست های فرانسه رخدادهای سیاسی و اجتماعی عصر خویش را با زبان شعر به تصویر کشیده اند. با وجود این، در بسامد نمادهای شخصی، نوع زبان استفاده شده در آثار (از نظر استفاده از زبان رسمی و فرهنگستانی با زبان عامه)، تاکید بر تصویرهای خاص نمادین (ابرنمادها) و... تفاوت های قابل ملاحظه ای با هم دارند. لازم به ذکر است که نمادپردازی بخشی از توانایی های شاعران است و برای سنجش دقیق تر، باید دیگر خلاقیت هیا ذهنی و زبانی دو شاعر بررسی شود تا بتوان از گذرگاه آن، از برتری یکی بر دیگری سخن به میان آورد.

Keywords:

اخوان ثالث , شاملو , نماد , نشانه , سمبولیسم اجتماعی