استعاره در عبارات خطاب زبان ترکی آذری

استفاده از عبارت­های خطاب استعاری در بیان احساسات و عواطف، موضوعی مهم در مطالعات جوامع به شمار می رود. پژوهش حاضر به منظور بررسی پدیده اجتماعی عبارات خطاب استعاری از منظر زبان شناسی شناختی با سه هدف کشف انواع و بسامد استعاره های مفهومی، بسامد وقوع آن ها در دو گروه سنی مردان و زنان جوان و میان­سال و میزان وقوع خطاب های استعاری در رابطه با کل آن ها در گونه گفتاری ترکی آذری خوی صورت گرفته است. روش پژوهش، به شیوه تحلیل محتوا است و جمع آوری داده ها به روش میدانی و با استفاده از پرسش­نامه از صد گویشور خویی انجام شده است. آمارها نشان­ می دهد که بر اساس طبقه­بندی لیکاف و جانسون (۱۹۸۰) بسامد هرکدام از انواع عبارت-های خطاب استعاری در رابطه با یکدیگر به ترتیب استعاره­های «ساختاری» (۲۶۷) مورد، «هستی­شناختی» (۲۱۲) مورد و «جهتی» (۳) مورد، نگاشت شدند. نتایج به دست آمده نشان می­دهد: ۱- میزان کاربرد انواع عبارت­های خطاب استعاری به­ ترتیب به زنان جوان (۱۷/۳۹%)، مردان جوان (۲۲/۲۸%)، مردان میا­ن­سال (۳۰/۱۹%) و زنان میان­سال (۳۱/۱۳%) اختصاص دارند. ۲- از کل عبارت­های خطاب به دست آمده، (۱/۵۵%) مربوط به خطاب های استعاری و (۹/۴۴%) مربوط به خطاب های غیر استعاری است؛ یعنی بیش از نیمی از خطاب ها در خوی ماهیت استعاری دارند.  

Keywords:

زبان­شناسی شناختی , استعاره مفهومی , عبارت­های خطاب , نگاشت استعاری , زبان ترکی آذری