نگاهی بازتاب امانت الهی در مثنوی گلشن راز شبستری

پیرامون آیه ۷۲ سوره احزاب (آیه امانت) تفسیرهای متعددی ارائه داده اند، در این میان، تفسیر و برداشت عرفا با دیگر تفسیرها متفاوت است، چرا که عرفا با دیدگاهی عاشقانه به مصداق امانت الهی می نگرند و از زوایه مشرب عرفانی خویش آن را تبیین می کنند. از این رو پژوهش حاضر بر آن است تا با رویکردی توصیفی تحلیلی به بازتاب امانت الهی در مثنوی عرفانی گلشن راز محمود شبستری بپردازد و دیدگاه وی را در شرح و توضیح کلمات و ترکیبات ظلوم و جهولی، امانت الهی در آیه ۷۲ س وره احزاب تحلیل کند. دستاورد پژوهش نشان می دهد که ماهیت امانت الهی در گلشن راز، معرفت است و آن زمانی حاصل می شود که دل از اغیار خالی گردد و حامل آن به مقام فنا فی الله دست یابد. از نظر شیخ محمود شبستری، تنها موجودی هم که می تواند حامل این امانت الهی شود، انسان، اشرف مخلوقات است چرا که هم شایستگی آن را دارد و هم توانایی آن. افزون بر این، به باور وی ختم آیه که بر ظلومی جھولی انسان تاکید می کند آدمی را سرزنش ننموده است؛ بلکه خداوند این بار هم عاشقانه از مخلوق محبوب خود تمجید می کند. بار این دو واژه مثبت است و عامل مدح است نه دلیل ذم. به اعتقاد شبستری همین ظلوم و جهول بودن انسان است که وجود او را به آیینه ای برای نشان دادن تجلیات جلالی و جمالی خداوند تبدیل می کند.

Keywords:

امانت الهی , ظلومی و جهولی , قرآن , گلشن راز ..