امر قدسی و برساخت معنا: دین به مثابه نظام معنایی جمعی

تمرکز این مقاله بر کنکاش در چیستی معنای دینی (نه معنای دین) و چگونگی عملکرد آن در برساخت رفتار و کنش های فردی و جمعی است که با اتخاذ برساخت گرایی اجتماعی به عنوان رویکرد نظری روشی صورت گرفته است. از دیدگاه برساخت گرایی اجتماعی، دین، سایبان مقدسی است (به تعبیر برگر) که توان چشمگیر آن در معنابخشی به تمام وجوه حیات انسانی در اشکال فردی و جمعی، آن را به یکی از نظام های معنایی بسیار نامیرا و موثر در زندگی بشری تبدیل کرده است. از این رو حتی در عصر پساسکولاریسم نیز، ماهیت دین به عنوان منبع معنایی، هرچند با بازنمایی های متفاوت، اما به صورتی پیوسته، توام با فراز و نشیب، پایدار بوده است. برساخت گرایان معتقدند دین، نظام معنایی کاملا جمعی و تعاملی است که بسان نظام معنایی غالب عمل می کند که جهان و پدیده های آن را برای باورمندان، فهم پذیر، هدفمند و توجیه پذیر می کند و حتی زمانی که این نظام غالب، در گستره فردی و جمعی، با مشکل مواجه شود، معنای موقعیتی نشئت گرفته از آن، به عنوان جایگزین موقت و گاه دائمی عمل کرده، هویت، رفتار و کنش های متعدد را برمی سازد و جهت دهی می کند.

Keywords:

برساخت گرایی اجتماعی , دین , نظام معنایی غالب , جامعه شناسی دین , معنا