بررسی معضلات زیست محیطی خشک شدن تالابها (مطالعه موردی: تالاب بین المللی هامون سیستان)

خشکسالی پدیده ای اقلیمی است و در واقع بخشی از اقلیم یک منطقه محسوب میشود که به کندی شروع و دارای طبیعت پنهان است، مدت زمان وقوع آن نیز طولانی بوده و اثرات ناشی از آن به صورت غیرساختاری و در نتیجه خسارتهای ناشی از آن در بخشهای مختلفی مانند کشاورزی، اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و به صورت تدریجی ظاهر میشود.منبع آب سیستان منحصر به رودخانه هیرمند می باشد متوسط شیب دشت سیستان ۰/۲۵ در هزار، اراضی قابل آبیاری دارای شوری نسبتا زیاد میباشد. تلاب هامون یکی از حساس ترین اکوسیستم های موجود در جنوب شرق کشور، علیرغم دارابودن اهمیت بین المللی ، به علت رخدادن خشکسالیهای مکرر، دستخوش تغییرات گردیده و متاسفانه ضررهای غیر قابل جبرانی را متحمل شده است. هدف از تحقیق حاضر بررسی معضلات زیست محیطی خشک شدن تالاب هامون در منطقه سیستان میباشد. خشکسالی در منطقه سیستان مجموعه ای از اثرات اقتصادی ( کاهش منابع آب، کاهش میزان اراضی زیرکشت، پرشدن سریع مخازن و سدها از رسوبات و کاهش حجم مفید آنها، تلف شدن %۸۵ دام های منطقه)، اجتماعی (مدفون شدن آبادی ها در زیر ماسه، مهاجرت روستائیان به شهر، گسترش مشاغل کاذب، گسترش ناامنی و جرم و جنایت و اعتیاد)، بهداشتی روانی (گسترش بیماریهای کراتیت شنی متاثر از طوفانهای شن، سرطان پوست، سل، بیماریهای عفونی و خونی، افزایش احتمال ولادت نوزادان ناقص الخلقه) و زیست محیطی (تغییر در مسیر مهاجرت پرندگان و کاهش حیات وحش بویژه پستانداران منطقه، کاهش تنوع زیستی منطقه، تخریب زیستگاه های حیات وحش و آبزیان ،نابودی چشم اندازهای طبیعی وتخریب پوشش گیاهی) به جاگذاشته است . نتایج نشان دهنده بارز توسعه نیافتگی روستاهای سیستان می باشند که نوع عملکرد مدیریت بحران چه در بعد ملی و چه در بعد منطقه ای نتوانسته تاکنون جهت اصلاح آن، اقدامات متناسبی را انجام دهد و راهکارهایی در راستای مقابله با خشکسالی و کاهش پیامدهای آن از قبیل: مدیریت درست و صحیح مصرف آب، مذاکرات اصولی با دولت افغانستان درخصوص رعایت قرارداد حق آبه رودخانه هیرمند با نظارت سازمانهای بین المللی برحسن اجرای قرارداد ارائه شده است.

Keywords:

خشکسالی , سیستان , اکوسیستم , تالاب هامون , رودخانه هیرمند