بررسی تحلیلی مبناگرایی در معرفت شناسی ملاصدرا

مبناگرایی از مهمترین و پرسابقه ترین نظریات در خصوص توجیه معرفتی است که قابلیت و ظرفیت این را دارد که در مقابل بسیاری از رویکردهای رقیب که به شکاکیت و نسبی گرایی منتهی می شوند، ایستادگی و از خود دفاع کند. در این میان مبناگرایی در اندیشه ملاصدرا با توجه به مبانی خاص وی از جمله اصالت وجود و نسبتی که معرفت شناسی و وجودشناسی در اندیشه وی دارد از قابلیت و نقاط قوت زیادی برخوردار است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، به دنبال بررسی و تحلیلی جامع از مبناگرایی این فیلسوف نامدار است. در تحقیق حاضر به این نتیجه رسیدیم که اولا معرفت شناسی ملاصدرا کاملا تحت تاثیر وجود شناسی وی است، ثانیا تنها با تفکیک مراحل معرفت با توجه به قوس صعود و نزول می توان فرایند علم و توجیه آن را توضیح داد، ثالثا علوم حصولی فعل و در نتیجه تجلی نفس مجرد فاعل شناسا هستند و لذا بازگشت علوم حصولی به علوم حضوری است و رابعا توجیه معرفتی که صرفا در تصدیقات مطرح است، با بازگشت تصدیقات نظری به بدیهی و تصدیقات بدیهی به علم حضوری تبیین می شود.

Keywords:

ملاصدار , مبناگرایی , علم حضوری , علم حصولی , تصورات , تصدیقات