تغییرات زمانی خشکسالی هواشناسی - هیدرولوژیکی (مطالعه موردی: استان گیلان)

خشک­سالی به ­عنوان یکی از پدیده­ های محیطی شناخته شده و در واقع بخش جدایی ­ناپذیری از تغییرات اقلیمی است که می­ تواند در هر منطقه جغرافیایی حادث شود. در این مطالعه برای بررسی شدت، مدت و وسعت خشک­سالی از داده­ های ماهانه و متوسط بارندگی سالانه ۱۷ ایستگاه­ متعلق به سازمان هواشناسی کشور از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۹۶ واقع در استان گیلان استفاده شده است. به­ منظور بررسی و مقایسه قابلیت­ شاخص های خشک سالی هواشناسی و هیدرولوژیکی، شاخص بارش استاندارد شده (SPI) و شاخص خشکی جریان رودخانه ­ای (SDI) بسته به قابلیت مقدار شاخص، شدت و مدت خشک سالی برای کل استان در مقیاس سالانه و دوره های سه، شش، نه و ۱۲ ماهه محاسبه شد. نقشه­ های پهنه بندی با روش وزن دهی معکوس فاصله (IDW) تهیه شد. نتایج حاصل از پهنه­ بندی شدت خشک­سالی طی دوره آماری مورد مطالعه در استان گیلان نشان داد که طبق آمار و اطلاعاتی که از یک دوره آماری از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۹۶ در مقدار SPI سه ماهه به دست آمده، این شاخص رو به ترسالی نموده است، ولی در دوره­ های شش، نه و ۱۲ ماه اکثر شهرهای استان گیلان رو به نرمالی بوده و خشک سالی با بیش ­ترین درصد احتمالات در مساحت تغییرات مکانی­ که به­ صورت مثبت است مشاهده شد. هم ­چنین نقشه­ هایی که از درون یابی مقدار SPI در چهار دوره آماری با بهترین برازش درون­ یابی به دست آمده است نشان می­ دهد که با نزدیک شدن به سال­ ۱۳۹۶ مقدار شاخص خشک­سالی نسبت به ۱۳۵۱ بیش ­تر شده و اکثر شهرهای استان را محدوده خشک ­سالی بیش ­تری در برگرفته است. هم چنین بر اساس نقشه ­ها عمده خشک­سالی در منطقه در ایستگاه­ های واقع در جنوب و جنوب­ شرقی منطقه مورد مطالعه اتفاق افتاده است. مقدار SDI نیز نشان داد که عمده ایستگاه­ ها فاقد خشک سالی و یا دارای خشک سالی متوسط هستند. 

Keywords:

شدت خشکسالی , نقشه پهنه بندی , SDI , SPI