اثر مبنع چربی و علوفه بر عملکرد، فراسنجه های شکمبه ای و متابولیت های خونی گوساله های شیرخوار

سابقه و هدف: تلاش پژوهشگران همواره یافتن بهترین ترکیب جیره است تا بتواند عملکرد و سلامتی بهینه را برای حیوان فراهم کند. گزارش های متعددی در خصوص استفاده از اسیدهای چرب جیره برای تغییر در عملکرد رشد و نیز پاسخ ایمنی در گوساله های شیرخوار وجود دارد. استفاده از منبع چربی به عنوان یک راهکار برای بهبود انرژی و بهبود عملکرد رشد گوساله ها مطرح می باشد. اما رابطه بین سطح علوفه مصرفی و نوع منبع چربی در گوساله های شیرخوار چندان مشخص نشده است. بنابراین مطالعه ای تحت عنوان بررسی اثرات منبع چربی با و یا بدون علوفه یونجه در خوراک آغازین بر عملکرد، گوارش پذیری مواد مغذی، فراسنجه های شکمبه ای و متابولیت های خونی گوساله های شیرخوار اجرا شد. مواد و روش ها: این آزمایش با ۴۰ راس گوساله هلشتاین (ماده) تازه متولد شده با میانگین سنی ۳ روز و میانگین وزنی۸/۱± ۳۹ کیلوگرم با ۴ تیمار و ۱۰ تکرار به صورت یک آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل: ۱) خوراک آغازین بدون روغن سویا و یونجه؛ ۲) خوراک آغازین با روغن سویا (۳ درصد) و یونجه (۱۵ درصد)؛ (۳) خوراک آغازین حاوی مکمل روغن پالم (۳ درصد) و بدون یونجه؛ ۴) خوراک آغازین حاوی مکمل روغن پالم (۳ درصد) و یونجه (۱۵ درصد) بود. مصرف خوراک به صورت روزانه و وزن بدن ۱۰ روز یکبار ثبت و ضریب تبدیل غذایی برای هر گروه محاسبه گردید. برای تعیین فراسنجه های خونی در روز ۳۶ دوره پرورشی از سیاهرگ گردنی خون گیری به عمل آمد. گوارش پذیری ظاهری مواد مغذی کل دستگاه گوارش (ماده آلی، الیاف، پروتئین خام و عصاره اتری) با استفاده از خاکستر نامحلول اسید اندازه گیری شد. تجزیه تحلیل داده های مصرف خوراک آغازین، وزن بدن، ضریب تبدیل، گوارش پذیری، تخمیر شکمبه ای و فراسنجه های خونی توسط نرم افزار آماری SAS و رویه Mixed انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که مصرف خوراک آغازین، میانگین افزایش وزن روزانه و وزن نهایی گوساله های شیرخوار تحت تاثیر مصرف یونجه و منبع چربی قرار گرفت به طوری که بیشترین و کمترین مصرف خوراک آغازین (۶۳۵ در برابر ۴۴۳ گرم در روز)، افزایش وزن روزانه (۵۴۱ در برابر ۶۷۱ گرم در روز)، و وزن نهایی (۲/۷۱ در برابر ۶/۷۹ کیلوگرم) به ترتیب در تیمار روغن پالم به همراه یونجه و تیمار روغن سویا به همراه یونجه مشاهده گردید (۰۵/۰>P). کل ماده خشک مصرفی (شیر + خوراک آغازین) و بازده خوراک آغازین تحت تاثیر عامل منبع چربی، علوفه یونجه و اثرات متقابل آنها قرار نگرفت. گوارش پذیری ماده آلی در تیمار حاوی روغن سویا به همراه علوفه یونجه کمترین مقدار بود (۰۲/۰>P). بیشترین گوارش پذیری مواد مغذی مربوط به تیمار روغن پالم و یونجه و کمترین مقدار مربوط به تیمار روغن سویا به همراه یونجه می باشد. بیشترین غلظت نیتروژن آمونیاکی برای گوساله های دریافت کننده روغن سویا به همراه یونجه و کمترین مقدار مربوط به تیمار روغن پالم به همراه یونجه بود (۰۵/۰>P). غلظت اسید چرب های کوتاه زنجیر شکمبه تحت تاثیر تغذیه یونجه و نوع منبع چربی و اثر متقابل آنها قرار گرفت . شکمبه، غلظت استات، پروپیونات، نسبت استات به پروپیونات و اسیدهای چرب کوتاه زنجیر شاخه دار تحت تاثیر عامل یونجه، روغن و اثر متقابل یونجه و روغن قرار نگرفت. عامل روغن و عامل متقابل روغن و علوفه توانست اثر معنی داری را بر غلظت خونی گلوکز، انسولین و بتاهیدروکسی بوتیرات داشته باشد (۰۵/۰>P). درحالیکه منبع چربی، یونجه و اثر متقابل آنها اثر معنی داری را بر سایر فراسنجه های خونی نداشتند. نتیجه گیری: استفاده از روغن سویا در مقایسه با روغن پالم سبب کاهش عملکرد، گوارش پذیری مواد مغذی و تخمیر شکمبه ای گردید. همچنین تغذیه روغن سویا بهمراه علوفه یونجه اثر منفی بر مصرف خوراک و عملکرد گوساله های شیری داشت در حالی که مصرف علوفه با روغن پالم منجر به بهبود عملکرد شد.

Keywords:

انرژی , سطح علوفه , گوارش پذیری الیاف , گوساله های شیرخوار , منبع چربی