طراحی منظر امروز در بافت دیروز(نمونه موردی: پیشنهاد طراحی منظر در اطراف برج تاریخی مهماندوست دامغان)

بافت های تاریخی ما میراث ماندگار معماری و شهرسازی است که حفظ و نگهداری از آنها وظیفه نسل حاضر است. در کنار حفاظت از این مجموعه های ارزشمند چگونگی پیوند توسعه های جدید به این بافت ها موضوعی است که نباید از نظر دور بماند. عدم توجه به ویژگی های زیباشناختی و سوء مدیریت سبب گردیده است تا ساخت و سازهای جدید بدون در نظر گرفتن ارزش-های بصری کالبد قدیم و تنها بر اساس نظر سازندگان و استفاده کنندگان انجام پذیرد. در بیشتر موارد ضوابط موجود تنها به کلیات بسنده کرده است در حالیکه پرداختن به اصول و بررسی کیفیت های ارزشمند موجود در منظر این بافت ها و چگونگی الگوبرداری از آنها به صورت سطحی مطرح گشته است. معماری و شهرسازی معاصر باید ضمن احترام به بستر موجود از یک سو و توانایی در ایجاد همخوانی کالبد با سلیقه و نیازهای زندگی امروز بتواند تداوم فرهنگی این فضاها را حفظ نماید. از طرف دیگر تدوین ضوابط دقیق طراحی موجب ایجاد یکنواختی و الگوبرداری صرف از این فضاها می گردد که این مساله نیز می تواند به هویت این بافت ها آسیب برساند. پژوهش حاضر در پی دست یافتن به اصول راهنما و رهنمودهایی اجرایی، جهت استفاده طراحان به منظور طراحی ساختارهای جدید در زمینه های تاریخی و تبیین ضوابط و راهکارهای طراحی زمینه گرا جهت باززنده سازی وگسترش (بهسازی و نوسازی) اطراف بافت تاریخی (برج مهماندوست دامغان) است. دستورالعمل های پیشنهادی ثابت نیستند، اما جامع اند، به طوری که می توانند در موقعیت های متنوعی استفاده شوند و با ویژگی های خاص شرایط گوناگون و ارزش های نهفته در هر زمینه ی تاریخی منطبق گردند. آنچه که باید در مورد این بافت های با ارزش که در گذر زمان و مواجه با تغییرات فرهنگی و کالبدی رو به فراموشی و نابودی سپرده شده است، مد نظر قرار داد حفظ و الگوگیری مناسب به منظور دستیابی به بافتی منسجم و دست یابی به غنای حسی مطلوب در منظر اطراف آن است. بدین منظور ابتدا به صورت اجمالی به تعریف معماری و هویت ایرانی پرداخته، سپس جهت دستیابی به رویکردهای جهانی طراحی در بافت های تاریخی، به بررسی تئوری نظریه پردازانی پرداخته می شود که تاثیر بیشتری بر رویکردهای پس از خود داشته اند و توافق نامه های بین المللی ای که توانسته اند اصول پذیرفته شده ای را در سطح بین المللی معرفی نمایند مورد بررسی قرار می گیرند؛ درپی آن با اشاره به هر یک از شاخص های تاثیرگذار در تعریف خصوصیت زمینه ی تاریخی، عواملی که می بایست در طراحی ساختارهای جدید مورد توجه قرارگیرند ارائه می گردد.

Keywords:

طراحی منظر , معماری ایرانی , زمینه تاریخی , برج مهماندوست دامغان