پیمان گیتی و جام گیتی نما: تحلیل نمادشناختی جام جم
Publish place: history of literature، Vol: 12، Issue: 2
Publish Year: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 364
This Paper With 24 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_HLIT-12-2_007
تاریخ نمایه سازی: 22 شهریور 1400
Abstract:
جام گیتی نمای نمادی اسطوره ای است که نخستین بار در شاهنامهی فردوسی رخ نموده و سپس در گستره ی ادبیات فارسی به ویژه در شعر صوفیانه و غنایی بسامد بسیار یافته است. تا کنون تحقیقاتی درباره ی منشا این اسطوره انجام شده است که بیشتر شامل تحلیل های توصیفی یا اشاراتی کوتاه است. از جمله جلال خالقی مطلق در نهایت ایجاز احتمال می دهد که اسطوره ی مرموز «پیمان (پیمانه ی) گیتی» که در متون پهلوی از آن سخن رفته، همان جام گیتی نمای باشد و آرش اکبری مفاخر این نظر را گسترش می دهد و تایید می کند. ما نیز در این مقاله بر پایه ی همین نظر، با تحقیق در اسطوره ی جم و تحلیل نمادشناختی آن و تطبیقش با «افسانه ی گرال» و «سرود مروارید»، دلایل پیوند اسطوره ای جام جم با «پیمان» را نشان خواهیم داد. طبق تحلیل ما، پیمانه که نماد اندازه و توازن است، در اسطوره ی جمشید همان گوهری است که انسان را به تمدن راهبر می شود و طبیعی است که نماینده ی شاهی او باشد. با توجه به اینکه پیمانه رمز مشخص کردن اندازه ها است و به عبارتی پدیده های جهان را برای آدمی سنجش پذیر و دریافتنی می کند، خویشکاری جهان نمایی جام جم را نیز می توان حاصل تحول همین رمز بنیادی، در سایه ی دیگر اسطوره های «جهان نمایی» انگاشت.
Authors
محمدرضا ضیغمی
دانشگاه شیراز
ابوالقاسم اسماعیل پور مطلق
دانشگاه شهید بهشتی