اثر بالقوه تغییرات اقلیمی بر توزیع نیوت کوهستانی خال زرد (Neurergus derjugini (Nesterov, ۱۹۱۶

سابقه و هدف: تغییر اقلیم یکی از بزرگترین تهدیدها برای تنوع زیستی است و می­تواند منجر به تغییر توزیع گونه­ها و افزایش خطر انقراض جمعیت­هایی شود که قادر به سازگاری با محیط­های جدید و یا جابجایی به زیستگاه­های مناسب نیستند. در مطالعه حاضر، مطلوبیت زیستگاه برای نیوت کوهستانی خالزرد (Neurergus derjugini) با هدف شناسایی زیستگاه­های مطلوب فعلی، پیش­بینی گسترش یا انقباض محدوده توزیع گونه تحت تاثیر سناریوهای اقلیمی آینده و تعیین اصلی­ترین متغیرهای اقلیمی تاثیرگذار مدل­سازی گردید. مواد و روش ها: گونه مورد مطالعه تاکنون از ۵۷ نهر، چشمه و آبراه­های تولید مثلی در محدوده کوهستان زاگرس در غرب ایران و شرق عراق براساس مندرجات در مطبوعات علمی گزارش شده است. در پژوهش حاضر توزیع گونه با استفاده از روش بیشینه آنتروپی[i] برای زمان حال و آینده (۲۰۵۰ و۲۰۷۰) تحت دو سناریوی خفیف (RCP۲.۶) و شدید (RCP۸.۵) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج و بحث: براساس نتایج به­دست آمده میزان بارش در مرطوب­ترین دوره (BIO۱۳)، بیشترین درصد مشارکت برای پیش­بینی توزیع گونه را نشان داد. مقایسه وسعت منطقه­های مطلوب در شرایط کنونی و تحت شرایط اقلیمی آینده نشان می­دهد که مساحت زیستگاه­های مطلوب برای نیوت خالزرد تحت سناریوی خفیف(RCP۲.۶)  در سال ۲۰۷۰ کاهش چشم­گیری نخواهد داشت و حتی در سال ۲۰۵۰ افزایش مساحت مشاهده گردید. در حالیکه مساحت زیستگاه­های مطلوب در سال ۲۰۷۰ تحت سناریوی شدید(RCP۸.۵)  کاهش قابل توجهی (بیش از ۵۰ درصد) را نشان داد.  نتایج مدل از این فرضیه پشتیبانی می­کند که با توجه به تغییرات اقلیمی آینده چه­بسا محدوده توزیع گونه در پناهگاه­های واقع در مرکز و جنوب محدوده توزیع با حرکت به سمت ارتفاعات بالاتر حفظ خواهد شد. نتیجه گیری: یافته­ های به­دست آمده از مطالعه جاری، از این فرضیه که پناهگاه­های اقلیمی زاگرس در حفاظت از جمعیت­های منزوی و همچنین زیستگاه­های مناسب مورد نیاز آن­ها طی دوره تغییرات اقلیمی نقش برجسته­ای دارد، پشتیبانی می­کند.

Keywords:

MaxEnt , Neurergus derjugini , تغییرات اقلیمی , مدل سازی , متغیرهای اقلیمی