تبیین بسترهای تاریخی پدیده نوگرایی در قالی های معاصر تبریز

نوگرایی، ویژگی­ اصلی قالی­ های تولیدی تبریز است که شهری پیشرو در احیای قالی­بافی معاصر ایران به شمار می رود. هدف این پژوهش تبیین بسترهای تاریخی پیش ­آهنگی تبریز در احیای قالی­بافی ایران و چرایی شیوع پدیده ی نوگرایی در قالی معاصر این شهر است. بدین­ منظور، در این مقاله نخست با مطالعه ی آماری، مصادیق نوگرایی در قالی­ های معاصر تبریز بر اساس معیارهای سنتی قالی ایران، شناسایی و معرفی شدند. نتایج نشان می دهند که واقع­ گرایی مشخصه ی اصلی طرح و رنگ قالی­ های معاصر این شهر است. مطالعه ی اسنادی بسترهای تاریخی این پدیده نشان داد، آشنایی مردم تبریز با اندیشه ­های تجددطلبی از طریق روسیه و عثمانی، مراوده ی کاری و تجاری با قفقاز، حضور گسترده ی هیئت­ های تجاری و سیاسی خارجی در این شهر و قرارگرفتن تجار و تولیدکنندگان قالی تبریز در متن این تحولات، زمینه ی نفوذ جریانات نوگرایانه در بین عوامل تولید قالی تبریز را فراهم ساخته است. به کارگرفتن فناوری­ های نوظهور، برخورداری از نیروی انسانی توانمند و نوگرا در تمام ابعاد نظام تولید قالی تبریز، زمینه ی پیشگامی این شهر در پذیرش و انعکاس ایده­ های نوگرایانه در قالی ­های تولیدی را فراهم کرده است.  

Keywords:

Modernity , Tabriz Contemporary Carpet , Qajar Period , Historical Contexts , Social Contexts , نوگرایی , قالی معاصر تبریز , دوره ی قاجار , بسترهای تاریخی , بسترهای اجتماعی