جایگاه روایات سبب نزول، کارکردها و معیارهای نقد آنها در تفسیر اطیب البیان

یکی از علوم ضروری برای تفسیر قرآن، آگاهی به سبب نزول آیات است. مفسران و قرآن پژوهان نیز به سبب نزول و نقش آفرینی آن در فهم قرآن توجه داشته، و به اشکال گوناگون از آن بهره برده اند. روایات سبب نزول می تواند کارکردهای گوناگونی همچون تعیین معنای واژه، تعیین زمان نزول آیات و سور، تبیین آیات الاحکام، تبیین مبهمات و متشابهات، تبیین جزئیات مربوط قصص قرآن به ویژه آیات مربوط به حوادث زمان پیامبر (ص) داشته باشد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی جایگاه روایات اسباب نزول، کارکردها و معیارهای نقد آنها در تفسیر اطیب البیان که یکی از تفاسیر شیعی معاصر به حساب می آید، پرداخته است. پس از مطالعه کامل تفسیر، ابتدا، اطلاعات جامع و کلی درباره جایگاه روایات سبب نزول و میزان بهره مندی و کیفیت نقل آنها ارائه شده، و سپس، به بیان کارکردهای آن روایات در تفسیر پرداخته شده است. بیان ملاک های نقد و تحلیل روایات سبب نزول از منظر سید عبدالحسین طیب، به همراه تحلیل انتقادی آن ملاک ها، آخرین بخش مقاله حاضر را تشکیل می دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که مفسر اطیب البیان نگاهی کاملا انتقادی به روایات سبب نزول دارد و از معیارهایی برای نقد و تحلیل روایات و حل تعارض میان متعارضات بهره برده است.

Keywords:

سبب نزول , شان نزول , سید عبدالحسین طیب , اطیب البیان فی تفسیر القرآن