بررسی تاریخی و مردم شناختی سنگ قبرهای صفوی جوشقان استرک

جوشقان آبادی باستانی منطقه کاشان که در مجاورت تپه های سنگی واقع شده، از دیرباز محل استخراج و تولید سنگ بوده است. در قبرستان صفوی این آبادی۳۰ قطعه سنگ قبر قدی بزرگ وجود دارد که از حیث تاریخی، هنری و محتوای فرهنگی و اجتماعی ارزشمند است. در این پژوهش میدانی ضمن توجه به ویژگی های هنری و ظاهری سنگ قبرهای جوشقان، متن سنگ نوشته ها مورد دقت قرار گرفت و محتوای آن استخراج شد. سپس نقوش و محتوای کتیبه سنگ ها از جنبه های مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. این بررسی شامل شکل ظاهری، تزئینات، نوع و کیفیت خطوط و به ویژه محتوای مذهبی و فرهنگی کتیبه های شیعی، شناسایی نام و فرهنگ نام گذاری، خانواده ها، مشاغل و تاریخ سنگ قبرها است. محتوای دینی کتیبه ها عمدتا مربوط به شعار شیعی صلوات کبیره است. همچنین این سنگ ها به صورت اجمالی با دیگر نمونه های آن در ایران مقایسه شد. نتایج به دست آمده بخشی از تاریخ اجتماعی و فرهنگ و معیشت مردم جوشقان در دوره صفوی به عنوان نمونه ای از فرهنگ عموم نقاط ایران را تصویر می کند. البته معیشت اهالی جوشقان تحت تاثیر صنعت سنگ تراشی بوده و صاحبان تعدادی از متوفیان قبرها سنگ تراش بوده و یا از خاندان سنگ تراش اند. همچنین سنگ قبرهای بزرگ این قبرستان با پایان دوره صفوی کاربرد خود را ازدست داده است، روندی که در نقاط دیگر نیز کم وبیش وجود دارد. 

بررسی تاریخی و مردم شناختی سنگ قبرهای صفوی جوشقان استرک Keywords:

جوشقان استرک , سنگ قبرهای صفوی , کتیبه های مذهبی , مردم شناسی , تاریخ اجتماعی