تفکیک زنبورهای عسل ایرانی (Apis mellifera meda) از زیرگونه های تجاری زنبورعسل با استفاده از ژن های ND۱ و ND۵

  نمونه های زنبور عسل کارگر از ۲۶ ناحیه از ایران جمع آوری شد. هدف از این تحقیق ارزیابی ژن های ( bp۶۳۰) ND۱ و ( bp۶۳۰) ND۵ در تفکیک زنبورهای عسل ایرانی A. m. meda)) از زیرگونه های تجاری زنبورعسل (A. m. carnica، A. m. ligustica، A. m. caucasica و A. m. mellifera)  بود. توالی های دو ناحیه ژنی ND۱ و ND۵ زنبورهای عسل ایرانی و زیرگونه های دیگر زنبور عسل با استفاده از روش های بیزی (Bayesian) و پارسیمونی (Parsimony) مورد ارزیابی قرار گرفتند. ژن های ND۱  و ND۵ به­ ترتیب هشت و پنج هاپلوتیپ را در جمعیت های زنبورعسل ایرانی نشان دادند. درخت فیلوژنی حاصل از ژن ND۱، نمونه های زنبور عسل ایرانی را با استفاده از روش بیزی به چهار گروه (clade) تقسیم کرد. گروه اول شامل هاپلوتیپ ۱ (گلستان، خراسان جنوبی، کردستان، لرستان و مازندران)، گروه دوم شامل هاپلوتیپ ۲ (سیستان و بلوچستان)، گروه سوم شامل هاپلوتیپ ۳ (یزد و ایلام) و گروه چهارم شامل هاپلوتیپ های ۴ (اردبیل)، ۵ (کرمان)، ۶ (زنجان)، ۷ (کرمانشاه) و ۸ (بوشهر، آذربایجان غربی، چهار محال و بختیاری، قزوین، قم، همدان، هرمزگان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، کهکلویه بویر احمد، خوزستان، مرکزی، سمنان، فارس) بودند. درخت های فیلوژنی حاصل از دو روش بیزی و پارسیمونی، توانایی بالاتر ناحیه ژنی ND۱ را نسبت به ناحیه ژنیND۵  به اثبات رساندند به ­طوری که درخت های فیلوژنی حاصل از ژنND۱  توانستند زیر گونه های تجاری زنبورعسل را از نمونه های زنبورعسل ایرانی تفکیک کنند. همچنین  با استفاده از روش پارسیمونی، تعداد بیشتری از مکان های نوکلئوتیدی حاوی اطلاعات مفید فیلوژنتیک (informative sites) در ND۱ نسبت به ND۵ شناسایی شد. تجزیه به مولفه های اصلی (PCA)، نتایج درخت های فیلوژنی ND۱ حاصل از روش های بیزی و پارسیمونی و درخت فیلوژنی ND۵ حاصل از روش بیزی را تایید کرد. همچنین نتایج تجزیه به مولفه های اصلی به اثبات رساند که ژن ND۱ نسبت به ژن ND۵ کارایی بیشتری در تفکیک گروه های تکاملی زنبورعسل (Z-subgroup، A، M و C) داشت.

Keywords:

Iranian honeybees , Mitochondrial gene , ND۱ , ND۵ , Phylogeny , زنبورعسل ایرانی , ژن میتوکندری , فیلوژنی , ND۱ , ND۵