خدا در فلسفه افلاطون

معانی مختلفی از واژه خدا در طول تاریخ فلسفه اراده شده است که بنا به تقسیم استقرائی می توان تصوراتی همچون تئیسم، پانتئیسم، پاننتئیسم و دئیسم و... ذکر نمود. پرسش این پژوهش این است که افلاطون چه تصویری از خدا در فلسفه خود ارائه کرده است؟ با توجه به بررسی رسائلی که بیشترین ماده الهیاتی را واجدند، می توان گفت افلاطون تلقی واحدی را مد­ نظر نداشته است. در رساله جمهوری با توجه به ذکر ویژگی­هایی همچون بسیط بودن، متعالی بودن برای خدا، می توان گفت که تلقی وی به تئیسم نزدیک است. در رساله فایدون از آن جا که افلاطون هیچ نقشی به خدایان نمی دهد، می توان با توجه به این رویکرد، افلاطون بدون خدا را معرفی نمود. در رساله تیمائوس با دو کاندید صانع و روح جهان مواجه­ایم. برخی صانع را اسطوره­ای و روح جهان را خدای افلاطون درنظر می­گیرند که با توجه به این تبیین می توان گفت افلاطون منشا الهام پاننتئیست­ها شده است. از طرف دیگر برخی روح جهان را اسطوره­ای و صانع را خدای افلاطون معرفی می کنند که به تصور تئیسم نزدیک است. در رساله­ قوانین با توجه به اینکه افلاطون اوصافی همچون مطلق­های سه­گانه، منشا تکالیف اخلاقی و... برای خدا ذکر می نماید می توان تصور وی را به تئیسم نزدیک دانست. از طرف دیگر «محرک اولای متحرک» تصوری پاننتئیستی از خدا ارائه می دهد. همچنین در رسائل متعدد وی می توان شواهدی به نفع خدای ناشناختنی الهیات سلبی ارائه نمود. بنابراین می توان تصورات متعددی از خدا در نزد افلاطون سراغ گرفت.

خدا در فلسفه افلاطون Keywords:

افلاطون , مفهوم خدا , پاننتئیسم , تئیسم , الهیات سلبی(خدای ناشناختنی)