اثربخشی ذهن آگاهی کودک محور بر تکانشگری و پرخاشگری کودکان مبتلا به اختلال رفتاری برون نمود

زمینه و هدف: اختلالات هیجانی رفتاری می­توانند به آینده تحصیلی، ارتباطی، و فردی کودکان آسیب جدی وارد سازند. در این ارتباط روش­های مختلفی برای درمان آسیب های روان­شناختی کودکان به کار گرفته شده است که یکی از انواع این روش­ها، آموزش ذهن آگاهی کودک­محور است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی ذهن­آگاهی کودک­محور بر تکانشگری و پرخاشگری کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری برون­نمود انجام گرفت. روش: روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی کودکان پسر ۹ تا ۱۲ ساله دارای اختلال­های رفتاری برون­نمود شهر تهران در سال تحصیلی ۹۷-۱۳۹۶ بود. در این پژوهش ۳۰ کودک از جمعه آماری مذکور با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب، و با گمارش تصادفی در گروه های آزمایش و گروه گواه جایدهی شدند. گروه آزمایش مداخله آموزشی را طی دو ماه و نیم در ۱۰ جلسه ۷۵ دقیقه ای دریافت کردند، در حالی که افراد گروه گواه این مداخله را در طول فرایند انجام پژوهش دریافت نکردند. پرسشنامه های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه سیاهه رفتاری کودکان (آخنباخ و رسکورلا، ۲۰۰۱)، پرسشنامه پرخاشگری کودکان (شهیم، ۱۳۸۵) و پرسشنامه تکانشگری (پاتون، استانفورد و بارت، ۱۹۹۵) بود. داده های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل کوواریانس توسط نرم افزار آماری SPSS۲۴ مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش ذهن آگاهی کودک محور بر تکانشگری و پرخاشگری کودکان مبتلا به اختلال رفتاری برون­نمود تاثیر معناداری داشته است (F=۲۹/۲۹, ۸۳/۴۶؛ P<۰/۰۰۱). میزان تاثیر ذهن آگاهی کودک محور بر تکانشگری و پرخاشگری کودکان مبتلا به اختلال رفتاری برون­نمود به ترتیب ۵۵ و ۷۵ درصد بود. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان چنین نتیجه گرفت که درمان ذهن آگاهی با بهره گیری از فنونی همانند افکار، هیجانات و رفتار آگاهانه می تواند به عنوان یک درمان کارآمد جهت کاهش تکانشگری و پرخاشگری کودکان مبتلابه اختلال رفتاری برون­نمود مورد استفاده گیرد.

Keywords:

Mindfulness , impulsivity , aggressive , externalizing disorders , ذهن آگاهی , تکانشگری , پرخاشگری , اختلال رفتاری برون نمود