کاربرد بوم شناسی سیمای منظر در ارزیابی تغییرات مکانی و زمانی مناطق خشک، مطالعه موردی: دشت سیستان

افزایش جمعیت و به دنبال آن افزایش نیازهای انسان، تغییرات محیطی گسترده ای در اکوسیستم های مختلف ایجاد نموده است. بررسی تغییرات به منظور مدیریت درخور و پایدار اکوسیستم و حفاظت از ساختار و کارکردهای اکوسیستم ها اهمیت دارد. بوم شناسی سیمای سرزمین، مفاهیم، تئوری و روش هایی را برای ارزیابی و مدیریت سرزمین ارائه می کند. در این مطالعه، سنجه های سیمای سرزمین برای ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی در دشت سیستان به کار رفت. سنجه های سیمای سرزمین در دو سطح کلاس و منظر با استفاده از نقشه های طبقات پوشش اراضی سال های ۱۳۵۶، ۱۳۷۹، ۱۳۹۴ و ۱۳۹۹ تهیه شد. بررسی سنجه های سیمای سرزمین نشان داد که در سطح کلاس، بیشترین تعداد لکه و تکه تکه شدن طبقه پوشش گیاهی در سال ۱۳۷۹ و کمترین تعداد لکه پوشش گیاهی در سال ۱۳۵۶ وجود داشته است. طی سال های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۹ با ورود آب رودخانه های هیرمند و فراه رود، طبقات مرتبط با آب و در نتیجه پوشش گیاهی از جمله انواع گز، بونی و نی افزایش یافته است. در سال های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۹، پوشش گیاهی دارای تعداد لکه های کمتر و با پیوستگی بیشتری در مقایسه با سال ۱۳۷۹ بوده است. به دلیل آب گیری محدود تالاب هامون، بیشترین تعداد لکه آب در سال ۱۳۹۴ وجود داشته و در سال ۱۳۵۶ کمترین تعداد لکه طبقه آب وجود داشته است. این مطالعه نشان می دهد که بوم شناسی سیمای منظر و سنجه های آن، به خوبی می تواند تغییرات را در اکوسیستم‎های مناطق خشک مشخص کند. همچنین این سنجه‎ها می‎توانند تغییرات اکوسیستم را کمی سازی کنند که در مدیریت اکوسیستم‎ها کاربرد دارد.افزایش جمعیت و به دنبال آن افزایش نیازهای انسان، تغییرات محیطی گسترده ای در اکوسیستم های مختلف ایجاد نموده است. بررسی تغییرات به منظور مدیریت درخور و پایدار اکوسیستم و حفاظت از ساختار و کارکردهای اکوسیستم ها اهمیت دارد. بوم شناسی سیمای سرزمین، مفاهیم، تئوری و روش هایی را برای ارزیابی و مدیریت سرزمین ارائه می کند. در این مطالعه، سنجه های سیمای سرزمین برای ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی در دشت سیستان به کار رفت. سنجه های سیمای سرزمین در دو سطح کلاس و منظر با استفاده از نقشه های طبقات پوشش اراضی سال های ۱۳۵۶، ۱۳۷۹، ۱۳۹۴ و ۱۳۹۹ تهیه شد. بررسی سنجه های سیمای سرزمین نشان داد که در سطح کلاس، بیشترین تعداد لکه و تکه تکه شدن طبقه پوشش گیاهی در سال ۱۳۷۹ و کمترین تعداد لکه پوشش گیاهی در سال ۱۳۵۶ وجود داشته است. طی سال های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۹ با ورود آب رودخانه های هیرمند و فراه رود، طبقات مرتبط با آب و در نتیجه پوشش گیاهی از جمله انواع گز، بونی و نی افزایش یافته است. در سال های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۹، پوشش گیاهی دارای تعداد لکه های کمتر و با پیوستگی بیشتری در مقایسه با سال ۱۳۷۹ بوده است. به دلیل آب گیری محدود تالاب هامون، بیشترین تعداد لکه آب در سال ۱۳۹۴ وجود داشته و در سال ۱۳۵۶ کمترین تعداد لکه طبقه آب وجود داشته است. این مطالعه نشان می دهد که بوم شناسی سیمای منظر و سنجه های آن، به خوبی می تواند تغییرات را در اکوسیستم‎های مناطق خشک مشخص کند. همچنین این سنجه‎ها می‎توانند تغییرات اکوسیستم را کمی سازی کنند که در مدیریت اکوسیستم‎ها کاربرد دارد.

Keywords:

Hamoun wetland , Satellite image , Landscape indices , ecosystem , Sistan plain , تالاب هامون , تصاویر ماهواره ای , سنجه های سیمای سرزمین , اکوسیستم , دشت سیستان