روش های تولید پرندگان تراریخت و کاربرد آنها در زیست فناوری

طی چند دهه گذشته توانایی ایجاد تغییرات مستقیم ژنتیکی در سطح ملکولی انقلاب عظیمی را در علم زیست شناسی بوجود آورده است. فناوری موجود در تراریخت­ها، امکان پیوند تکنیک­های مختلف را در زمینه­های جنین شناسی، بیولوژی سلولی و ژنتیک ملکولی فراهم کرده است. امروزه پرندگان تراریخت به عنوان ابزارهای تحقیقاتی مفید و موثر در بسیاری از موسسات مورد استفاده قرار می­گیرند. بسیاری از دانشمندان معتقدند که قبل از تحقیق در این مورد، ابتدا باید روش­های تولید پرندگان تراریخت متداول شوند. با توجه به پیشرفت چشمگیر علم زیست فناوری، دستکاری مستقیم جنین به وسیله DNA و یا حامل­های ویروسی امکان پذیر شده است. اما به طور عموم، این روش­ها توانایی ایجاد جایگاه اختصاصی برای دستکاری ژنوم را ندارند. برای رفع این مشکل، اخیرا روش های مختلفی برای تولید جوجه های تراریخت بر پایه استفاده از سلول­های بلاستودرم (BDCS)، سلول­های بنیادی جنین (ESCs)، سلول­های زایای بدوی (PGCS) و سلول­های بنیادی اسپرماتوگونیال (SSCs) پیشنهاد شده و توسعه یافته است. لذا سیستمی کامل برای جداسازی، تکثیر، آلوده کردن، انتخاب و تکثیر مجدد محیط کشت سلول­های بنیادی جنینی و به دنبال آن تولید میزان بالایی شمیر سوماتیک بهبود داده شده و نتایج آن در مقالات جدید علمی گزارش شده است. نشان داده­ شده که روش کشت بیضه­ای سلول های اسپرماتوگونیال جدیدترین، ساده­ترین و پربازده­ترین روش تولید جوجه­های تراریخت در طی سالهای اخیر بوده است. در این روش از SSCs­ها به عنوان القاگر در مراحل بیولوژیکی تولید اسپرم برای ایجاد جوجه های تراریخت استفاده می شود. اگرچه استفاده از سیستم­های ویروسی می­تواند باعث انتقال ژن با بازدهی بالا شوند، اما مسائل ایمنی موجود، کاربرد عملی آن­ها را محدود کرده است. در حال حاضر برای ایجاد پرندگان تراریخت از ترکیب روش­های تولید سلولهای زایای شیمر و دستکاری سلولی بنیادی پرتوان نیز استفاده می­شود. در این مقاله سعی شده مهمترین روش­های تولید جوجه­های تراریخت، روش­های انتقال ژن و همچنین کاربرد جوجه­های تراریخت به عنوان راکتور زیستی در زیست فناوری تشریح شود

Keywords:

جوجه های تراریخت , انتقال ژن , دستکاری ژنتیکی , سلول های پر توان , حامل های ویروسی , سلولهای بنیادی