تحلیل استراتژی نظامی ایران و مولفه های آن در عصر شاه عباس بزرگ (۹۹۶ ۱۰۳۸ق)

شاه عباس یکم در طی چهل و دو سال سلطنت خود (۹۹۶-۱۰۳۸ق) دولت صفوی را از حالت تزلزل به اوج اقتدار رسانید. در اوان سلطنت وی، علاوه بر بی ثباتی ناشی از بحران های سیاسی داخلی، بخش هایی از کشور در غرب و جنوب و شرق در اشغال و تهاجم دشمنان خارجی بود. پرتغالی ها بر سواحل و جزایر جنوب، و هندی ها معمولا بر قندهار مسلط بودند. او در سایه ی پیروزی های سرنوشت ساز نظامی، ضمن تثبیت اوضاع داخلی، سرزمین های اشغالی را بازپس گرفت و تهدیدهای موجود در مرزهای شرقی را نیز رفع کرد. این همه، ناشی از هدف گذاری و اولویت بندی صحیح وی در استراتژی نظامی و محاسبات دقیق و اعمال مدیریت توانمند و پویا و بهره گیری از ابزارها و ساز و کارهای لازم بود. مقاله ی حاضر بر آن است تا اهداف و مراحل استراتژی نظامی شاه عباس را مشخص کرده و مولفه های آن را مشتمل بر تمهید ساختارهای اویماقی، سیاسی و نظامی، بهره گیری از تاکتیک های مناسب و اعمال ملاحظات و محاسبات در عوامل اقلیمی، جغرافیایی، انسانی، سیاسی، اجتماعی فرهنگی، زمانی و مکانی مورد تحلیل قرار دهد.

Keywords:

کلیدواژه ها: استراتژی نظامی , شاه عباس یکم , عثمانی , ازبک ها , تاکتیک های جنگی