پیامد آتش سوزی بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک های جنگلی بلوط منطقه بدره- استان ایلام

        آتش­سوزی یک تهدید بزرگ منابع طبیعی در جهان محسوب می­شود و یک عامل مهم تغییر در خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک می ­باشد. این پژوهش به منظور بررسی اثر آتش سوزی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در جنگل های منطقه بدره واقع در ۷۰ کیلومتری استان ایلام و مقایسه آن با خاک جنگل­های نسوخته (شاهد) اجرا شد. نمونه برداری از خاک در دو عمق سطحی (۵-۰ سانتی­متری) و تحتانی (۲۰-۵ سانتی­متری) صورت گرفت. در جنگل­های سوخته و شاهد پنج قطعه نمونه ۵۰×۵۰ متر طراحی شد و از هر قطعه نمونه به­ طور تصادفی پنج نمونه خاک از سطح و عمق خاک برداشته و برای انجام تجزیه­ های فیزیکی و شیمیایی به آزمایشگاه انتقال یافتند. بر اساس نتایج آتش سوزی، مقدار شن و سیلت را در مقایسه با خاک جنگل شاهد به ترتیب ۵۶/۱۵ و ۱۸/۱۵ درصد افزایش داد. اما مقدار رس تحت تاثیر آتش سوزی کاهش یافت. آتش سوزی میانگین وزنی قطر خاکدانه در عمق های سطحی و تحتانی را به ترتیب ۶۱/۱۰ و ۸۱/۱۷ درصد کاهش داد. بیشترین میزان ظرفیت تبادل کاتیونی (۹۸/۲۰ سانتی مول کاتیون در کیلوگرم خاک) و کمترین (۵۶/۱۶ سانتی مول کاتیون در کیلوگرم خاک) مقدار آن به ترتیب در خاک جنگل شاهد و سوخته حاصل شد. آتش سوزی مقدار کربن آلی را افزایش داد اما با افزایش عمق خاک کربن آلی کاهش یافت. آتش سوزی غلظت پتاسیم و فسفر قابل جذب را در خاک منطقه مورد مطالعه به­ طور معناداری افزایش داد. به­ طورکلی آتش سوزی باعث تغییر ویژگی­ های فیزیکی و شیمیایی خاک­ های جنگل بلوط منطقه بدره دراستان ایلام شد و در کوتاه مدت این پدیده باعث افزایش عناصر غذایی ضروری در خاک شد که نتیجه آن بهبود حاصلخیزی خاک منطقه می­ باشد.

Keywords:

Fire , Soil Properties , Aggregate Stability , Nutrient Elements , Ilam , آتش ­سوزی , ویژگی ­های خاک , پایداری خاکدانه , عناصر غذایی , ایلام