بررسی شاخص فرسایندگی باران استان آذربایجان غربی برای تهیه نقشه هم فرسای بارندگی

فرسایندگی باران به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر فرسایش خاک مطرح است که در قالب شاخص هایی بیان می شود. این پژوهش با هدف تعیین شاخص فرسایندگی مناسب در رابطه با تلفات خاک در کرت های استاندارد ایستگاه آبخوان داری پلدشت آذربایجان غربی انجام شد. پس از ثبت مقادیر بارندگی در دوره های زمانی معین، شاخص های مختلف بارندگی محاسبه و مناسب ترین آن برای منطقه انتخاب شد.  شاخص انتخابی از طریق شاخص های در دسترس بارندگی نظیر فورنیه اصلاح شده، بارندگی متوسط سالانه و حداکثر بارندگی روزانه در ایستگاه های فاقد آمار شدت باران استان محاسبه و بهترین روش برآورد شاخص بارندگی بدست آمد. برای تهیه نقشه شاخص هم فرسای بارندگی از روش های میان یابی مبتنی بر زمین آمار از طریق ارزیابی متقاطع استفاده شد. نتایج نشان داد  مناسب ترین شاخص فرسایندگی باران می باشد که با شاخص فورنیه اصلاح شده در سطح ۹۵ درصد اطمینان، همبستگی دارد. براساس رابطه بدست آمده شاخص فرسایندگی باران برای ۱۷ ایستگاه باران سنجی استان برآورد شد. مقایسه روش های زمین آماری نشان داد با وجود آن که مقدار خطای روش کوکریجینگ نسبت به روش های عکس فاصله وزن دار، کریجینگ، اسپلاین به میزان ۵۷/۱۰، ۷۱/۰، ۶/۴ و ۶۷/۰ درصد کاهش دارد. ولی به دلیل عدم وجود ایستایی در داده­های ، روش اسپلاین برای میانیابی تغییرات مکانی شاخص فرسایندگی باران نسبت به سایر روش های میانیابی مورد بررسی مناسب تر است. همچنین مقادیر سالیانه این شاخص در استان بین ۲۰۰ تا ۷۰۰ مگا ژول بر میلی­متر بر هکتار در ساعت بدست آمد. نقشه هم فرسای تهیه شده حاکی از وجود روند کاهشی شاخص فرسایندگی باران از غرب به شرق استان می باشد.

Keywords:

Geostatistic , Rainfall Erosivity Index , Standard Erosion Plots , زمین آمار , شاخص فرسایندگی باران , کرت های فرسایش. استان آذربایجان غربی