ارزیابی تنوع ژنوتیپ های عدس برای صفات زراعی با استفاده از آنالیزهای چند متغیره

     عدس به­ خاطر توانایی­اش در تثبیت نیتروژن، نگهداری رطوبت خاک و محدود کردن فرسایش خاک می­تواند به افزایش حاصلخیزی خاک کمک کند. به­منظور مقایسه و طبقه­بندی ۱۴ ژنوتیپ عدس، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار  با بررسی ۲۱ صفت، در طول سال زراعی ۹۱-۹۰ انجام شد. تجزیه واریانس تنوع قابل توجهی در میان ژنوتیپ­های مورد مطالعه نشان داد و تفاوت معنی­داری برای عملکرد بذر، عملکرد بیولوژیکی، وزن صد­دانه، تعداد غلاف دو­بذر و بهره­وری از بارش بدست آمد. همچنین مقایسه میانگین نشان داد که ژنوتیپ۱۰G بهترین ژنوتیپ برای عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، تعداد غلاف دو ­بذر و بهره­وری از بارش بوده، بنابراین برای کشت توسط کشاورز قابل توصیه است. در نتیجه تجزیه مولفه­های اصلی، ۵ مولفه اول ۸۳% تغییرات را بیان می­کنند که مولفه اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم به ترتیب ۴۱%، ۱۴%، ۱۲%، ۸% و ۶% کل تغییرات را توجیه کردند. تجزیه کلاستر بر اساس صفات مطالعه شده با استفاده از فاصله اقلیدسی و روش وارد، ژنوتیپ­ها را در سه گروه قرار داد و بیشترین فاصله بین گروه ۱ و ۳ بود. بنابراین ژنوتیپ­هایی از گروه­هایی که از نظر ژنتیکی از هم دور هستند می­توانند به ­عنوان والدین در برنامه دورگ­گیری برای بدست آوردن ژنوتیپ­های مطلوب استفاده شوند. می­توان نتیجه­گیری کرد که تنوع ژنتیکی قابل­توجهی بین ژنوتیپ­های عدس مورد مطالعه وجود دارد که می­تواند برای غربال کردن ژنوتیپ­ها و والدین مناسب جهت برنامه­های اصلاحی عدس بکار برده شوند.  

Keywords:

Agronomic Traits , Clustering , Genetic Diversity , Lentil , Principle Component , تنوع ژنتیکی , گروه بندی , مولفه های اصلی , صفات زراعی , عدس