بررسی اثر ضد دردی و ضدالتهابی عصاره هیدروالکلی ریشه و ساقه گیاه گل میمون سازوئی (Scrophularia striata Boiss.) در موش کوچک آزمایشگاهی

برخی گیاهان در طب سنتی به عنوان تسکین دهنده درد استفاده می شوند. هدف از این پژوهش بررسی اثر ضددردی و ضدالتهابی ریشه و ساقه گیاه گل میمون سازوئی (Scrophularia striata Boiss.) است که به طور سنتی در بین مردم زاگرس نشین به عنوان ضددرد استفاده می شود. در این تحقیق از ۲۲۴ سر موش نر بالغ نژاد NMRI با وزن ۲۵ تا ۳۵ گرم استفاده شد. در تست التهاب حیوانات به ۷ گروه شاهد، کنترل مثبت (دریافت کننده دگزامتازون با دوز mg/kg۱۵) و پنج گروه دریافت کننده دوزهای ۲۰۰، ۴۰۰، ۵۰۰، ۶۰۰ و ۸۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم عصاره هیدروالکلی ریشه و ساقه گیاه تقسیم شدند. برای ایجاد التهاب از گزیلن استفاده شد. به منظور بررسی اثر ضددردی عصاره، تست فرمالین مورد استفاده قرار گرفت. در این تست حیوانات به ۷ گروه شاهد، کنترل مثبت (دریافت کننده مورفین با دوز mg/kg۱۰) و پنج گروه دریافت کننده عصاره هیدروالکلی ریشه و ساقه تقسیم شدند. تزریقات به روش داخل صفاقی انجام شد. نتایج نشان داد که عصاره هیدروالکلی ریشه و ساقه گیاه باعث کاهش معنی دار التهاب در دوزهای ۶۰۰ و ۸۰۰ mg/kg (p < ۰.۰۰۱) شد. همچنین عصاره ساقه و ریشه باعث کاهش درد در هر دو فاز اول و دوم تست فرمالین شد. دوزهای ۶۰۰ و ۸۰۰ mg/kg (p < ۰.۰۰۱) بیشترین اثر ضددردی را داشتند. بنابراین به نظر می رسد که اثر ضددردی و ضدالتهابی عصاره ریشه و ساقه گیاه گل میمون سازوئی مربوط به فلاونوئیدهای آن، به ویژه کوئرستین باشد که از طریق مهار فسفولیپاز A۲، لیپواکسیژناز و نیتریک اکساید سنتاز اثر ضدالتهابی و ضددردی دارد.

Keywords:

التهاب , درد , عصاره هیدروالکلی , ریشه و ساقه گل میمون سازوئی (Scrophularia striata Boiss.) , موش نر نژاد NMRI