ارزیابی آماری فلزات سنگین و عناصر رادیواکتیو موجود در رسوبات و نمک های برجای مانده در بستر خشک شده دریاچه ارومیه

زمینه و هدف: در سال­های اخیر، سطح آب دریاچه ارومیه، به طور فزاینده­ای کاهش یافته و حجم عظیمی از رسوبات و نمک در بستر آن برجای مانده است. با توجه به زمین­شناسی اطراف دریاچه و نیز پساب­ها و فاضلاب­هایی که به دریاچه وارد شد­ه­اند، عناصر مضری وارد آب دریاچه شده است. با پس روی دریاچه آلودگی­های مجتمع در آب، به رسوبات و نمک­های بستر دریاچه منتقل شده است که در صورت تبدیل احتمالی این رسوبات و نمک­های حاوی عناصر خطرناک به ریزگرد، مناطق اطراف را تحت تاثیر قرار خواهند داد. در این مطالعه، محتوای فلزات مضر سنگین (As، Cr، Ni، Cu، Pb، Zn، Co، Mn، V، Cd و Hg) و مواد رادیواکتیو (Th و U) در رسوبات و نمک های بستر دریاچه ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفت. هدف از این پژوهش، شناسایی و مطالعه منشا آلودگی عناصر مضر موجود در رسوبات و نمک های برجای مانده در بستر خشک شده قسمت نیمه شرقی و میان گذر دریاچه ارومیه می باشد. روش بررسی: جهت بررسی، نمونه برداری از رسوبات و نمک های سطحی دریاچه، از قسمت شرقی و میان گذر دریاچه صورت گرفت و نمونه ها مورد ارزیابی ژئوشیمیایی و آنالیز آماری قرار گرفتند. یافته ها: مقایسه نتایج غلظت های به دست آمده با متوسط پوسته ای نشان داد که عناصر As، Cu، Ni،Co ، Hg، Cd، Th و U در منطقه بیش­تر از متوسط پوسته ای هستند.  بحث و نتیجه گیری: عناصر مورد مطالعه با ارزیابی­های آماری هم چون ضریب همبستگی، تحلیل خوشه ای و تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از هر سه روش تاییدکننده یکدیگر بود. طبق این نتایج، منشا عناصر U و Hg، زمین شناسی و منشا سایر عناصر انسانی می باشد. منابع اصلی آلودگی انسانی ناشی از پساب ها و فاضلاب های شهری و صنعتی مناطق اطراف دریاچه می­باشند.

Keywords:

دریاچه ارومیه , ضریب همبستگی , تحلیل خوشه ای , تحلیل عاملی , فلزات سنگین