گسترش پذیری پوسته فاز اشتقاقی یک نوع فعل مرکب در زبان فارسی

فعل های مرکب حاصل ترکیب چند واژه ساده هستند؛ اما عملکرد آن ها در نحو به­صورت یک هسته واژگانی است. این فعل ها عملکردی دوگانه (صرفی نحوی) از خود نشان می­دهند. این فعل ها هسته­ هایی واژگانی­اند که در جریان اشتقاقات نحوی گسسته می­شوند. از طرفی، اگر این فعل ها کاملا ساخت­واژی به­شمار آیند انتظار بر این است که عملگرهای نحوی نباید بر ساخت درونی آن ها اعمال شوند و آن ها را گسترش دهند. از طرف دیگر، اگر آن ها کاملا نحوی به­شمار آیند، آنگاه ترکیب ریشه­ های واژگانی در نحو و تشکیل واژه مرکب جدیدی از آن ها طی اشتقاقات نحوی به بروز بعضی مشکلات اشتقاقی منجر می­شود. هدف از این بررسی، تحلیل اشتقاق ساختاری یک نوع فعل مرکب و گسترش نحوی آن در چارچوب نظریه اشتقاق فازها در برنامه کمینه­گی است. این نوع فعل مرکب معمولا از یک جزء غیر­فعلی به همراه فعل سبک­ «کردن» تشکیل می­شود. بعضی از نمونه­­های تحقیق برگرفته از فرهنگ دو جلدی سخن و بعضی دیگر (به­کاررفته در ساخت جمله) برگرفته از نسخه اینترنتی پایگاه دادگان فارسی هستند. نتایج این بررسی نشان می­دهد که گسترش نحوی این نوع فعل­های مرکب بازتابی از رسوخ­پذیری پوسته فاز اشتقاقی این فعل هاست؛ یعنی پوسته فاز ساخت­واژی این فعل­های مرکب در دسترس عملیات­های نحوی است و می­تواند در مراحل اشتقاقی بعدی گسترش یابد. در­پایان، به عملیات نحوی بازآرایی اشاره می­شود که سبب می­شود جزء غیرفعلی پس از شرکت در اشتقاق در سطح ساخت­واژه، از پوسته فاز ساخت­واژی جدا ­شود و در ادامه اشتقاق به حوزه نحو وارد شود و گسترش نحوی ­یابد.    

Keywords:

Keywords: Compound verb , Minimalism , Numeration , Phase , Phase domain , Phase edge. , واژه­های کلیدی: فعل مرکب , کمینه­گی , برشماری واژگانی , فاز , دامنه فاز , پوسته فاز.