بررسی تاثیر آبیاری با استفاده از فاضلاب شهری بر تجمع فلزات سنگین در خاک

به منظور بررسی تاثیر آبیاری با فاضلاب شهری بر تجمع فلزات سنگین (آهن، منگنز، کروم، سرب و کادمیم)، لایه­های خاک دو توده دست کاشت کاج تهران ( Pinus eldarica Medw.) ۱- آبیاری شده با فاضلاب شهری و ۲- آبیاری شده با آب چاه، در حومه شهر تهران، مطالعه شد. در هر توده مورد مطالعه، پروفیل­های خاک حفر و نمونه­ها از عمق های ۱۵-۰، ۳۰-۱۵ و ۶۰-۳۰ سانتی­متری جمع آوری گردید. نمونه­های آب (فاضلاب شهری و آب چاه) در طول ۶ ماه (از ابتدای تیر تا پایان آذرماه) با ۳ تکرار در هر ماه برداشت شد. نتایج نشان داد که فاضلاب شهری به طور معنی داری (۰۱/۰>p) مقادیر بیشتری از فلزات سنگین آهن (Fe)، منگنز (Mn)، سرب (Pb) و کروم (Cr) را در مقایسه با آب چاه دارا می­باشد. سطح این فلزات در فاضلاب شهری بیش از حد مجاز توصیه شده توسط WHO برای آبیاری اراضی بود. غلظت این فلزات سنگین در خاک آبیاری شده با فاضلاب شهری حدود ۵/۱ برابر آن­ها در خاک آبیاری شده با آب چاه و در هر دو توده در لایه سطحی (عمق ۱۵-۰ سانتی­متری) بیشتر از لایه­های زیرین بود. غلظت فلزات سنگین خاک، به استثنای Pb، زیر حد بحرانی بود. هیچ غلظتی از کادمیم (Cd) در نمونه­های آب و خاک مشاهده نشد. بر اساس نتایج تحقیق حاضر، با توجه به بالا بودن سطح فلزات سنگین فاضلاب شهری، استفاده طولانی مدت از آن در امر آبیاری می­تواند باعث افزایش بیش از حد مجاز فلزات سنگین در خاک شود. بنابراین مقرراتی باید در زمینه استفاده از فاضلاب شهری به عنوان آب آبیاری به منظور ۱- کنترل محتوای فلزات سنگینی که ممکن است به خاک اضافه شوند و ۲- کاهش خطر تاثیرات منفی روی سلامت اکوسیستم مورد توجه قرار گیرد.

Keywords:

آبیاری , فاضلاب شهری , فلزات سنگین , آلودگی خاک