آسیب شناسی مبانی و پیش فرض های کلامی و مذهبی تفاسیر تطبیقی

اختلاف مفسران قرآن کریم در برخی مبانی تفسیری سبب پدیدارشدن مکاتب مختلف تفسیری شده است. در این میان، شیعه و سنی، به عنوان دو گروه اصلی مسلمانان، ضمن اشتراک در بسیاری از مبانی و روش های تفسیری، با توجه به برخی مبانی مخصوص مذهب خود، در تفسیر برخی از آیات، اختلاف نظر اساسی دارند. این اختلافات بیش از آنکه به روش تفسیر مرتبط باشد، عمدتا به مبانی و پیش فرض هایشان در تفسیر برمی گردد که در نهایت دو مکتب تفسیری شیعه و سنی را رقم زده است. با این حال، به نظر می رسد این اختلاف در مبانی و پیش فرض ها در مقایسه با مشترکات فریقین، آن اندازه نیست که نتوان با نقد هر یک از آنها، به مشترکات بیشتری دست یافت. «تفسیر تطبیقی»، به معنای مقایسه روشمند آرای تفسیری فریقین، می تواند به شناسایی آسیب هایی بپردازد که با رفع آنها، فریقین به وفاق تفسیری بیشتری دست خواهند یافت. در این تحقیق، مهم ترین آسیب های موجود در شماری از تفاسیر در بخش مبانی و پیش فرض ها، شناسایی شده است که عبارت اند از: تعصب بر پیش فرض های مذهبی، جعلی خواندن روایات تفسیری طرف مقابل، اطلاق «تفسیر به رای» به تفاسیر مذاهب دیگر و خارج دانستن مذهب مقابل از دین.

Keywords:

تفسیر تطبیقی , مبانی تفسیر , مکاتب تفسیری , تفسیر فریقین , آسیب شناسی تفسیر