روان شناسی ابهام در شعر خاقانی

دیوان خاقانی یکی از پر ابهام ترین کتابهای شعر در ادبیات ایران است. دلایل ابهام در شعر خاقانی اگر با متون هم زمان آن مثل کلیله و دمنه مقایسه شود، البته ماهیتی بسیار متفاوت تر پیدا خواهد کرد. علل ابهام در کلیله و دمنه اغلب به عاملهای خارج از درون نویسنده مثل سیاست، فرهنگ و ماهیت موضوع مربوط است. در حالی که عامل دشواری در شعر خاقانی بیش از هر چیزی متاثر از متغیرهای درونی است. احساس حقارت از پاره ای تعلقات خانوادگی، روح بی تاب و تعالی طلب او را در مسیر فراگیری علوم مختلف و شکوفایی استعدادهای ادبی قرار می دهد. دست یابی به درخشش علمی و ادبی در میان ارباب علم و فضل و در شهر کوچکی چون شروان، به شهرتی زودهنگام برای شاعر منجر می شود و جوازی برای تقرب به دربار و دولت برای او فراهم می آورد. ارتباط با صاحبان بی استعداد قدرت و ثروت و حتی مدعیان علم و ادب او را به رجوع مداوم و جدال آمیز درونی و کشف نبوغ ادبی در خود وامی دارد و گرفتاریهای اسارت گونه در زادگاه نیز روح مایوس و بلند پرواز او را به سیاحتهای شبانه در افلاک بیکران و تسکین دهنده های روانی در میان زمینیان سوق می دهد. درآمیختگی با سیاست مداران نیز کلام او را با احتیاط و محافظه کاری و کلی گویی همراه می کند.

Keywords:

خاقانی , قصاید , عقده حقارت , درون گرایی , نبوغ , ایده ئالیسم , شراب , روان شناسی , فصاحت