تحلیل صحنه آغازین و بخش مقدماتی منظومه های حماسی: بانوگشسب نامه، برزونامه، بهمن نامه و گرشاسب نامه، بر پایه نظریه پراپ

ریخت شناسی قصه های پریان، اثر ولادیمیر پراپ(Vladimir Propp)، زبان شناس روسی، اثری دوران ساز است که از زمان ظهور خود تا دهه های بسیار، توجه منتقدان را به خود معطوف کرد. به رغم اینکه جایگاه این کتاب، در سایه روشن فرمالیسم و ساختارگرایی در نوسان بود، سرانجام به عنوان اثری معرفی شد که کارکرد آن، گذار از فرمالیسم، به ساختار گرایی است. پراپ، پس از بررسی طبقه ای از قصه های عامیانه، تحت عنوان قصه های پریان، این نظریه را مطرح کرد که قصه ها دارای اشکال متفاوت، با شخصیت های مختلف، اما دارای یک طرح بنیادین اولیه هستند. در این مقاله، با تکیه بر این رویکرد، تلاش می شود نگاه ذره نگر به ادبیات، کنار گذاشته شده و با نگاهی شامل* و در عین حال نوین، به ساختار کلی منظومه های حماسی نگریسته شود و نشان داده شود که چگونه خویشکاری های مطرح شده از جانب پراپ، به طرزی شگفت، به ویژه در صحنه های آغازین این منظومه ها و بخش مقدماتی داستان ها، قابل ردیابی است.

Keywords:

منظومه های حماسی , ریخت شناسی , پراپ , بخش مقدماتی , صحنه آغازین