شناسایی ژنوتیپ های مطلوب عدس با استفاده از روش‎های آماری چندمتغیره و شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده‎آل در شرایط دیم

    به منظور مطالعه برخی خصوصیات زراعی و شناسایی ژنوتیپهای مطلوب با استفاده از روش‎های آماری مختلف، ۱۵ ژنوتیپ عدس دریافتی از ایکاردا در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سراب چنگایی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان در سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ تحت شرایط دیم مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج، تجزیه واریانس نشان داد که تنوع ژنتیکی معنیداری بین ژنوتیپ­های مورد مطالعه از نظر اغلب صفات وجود داشت. همبستگی عملکرد دانه در بوته با اغلب صفات به ویژه اجزای عملکرد مثبت و معنی‎دار بود. بر اساس نتایج روش‎های آماری مختلف شامل مقایسه میانگین، تجزیه خوشه ‎ای، بای‎پلات ژنوتیپ × صفت و شاخص SIIG، ژنوتیپ‎های شماره ۱۳، ۱۴، ۷ و ۱ به‎عنوان برترین و ژنوتیپ‎های شماره ۱۵، ۱۲ و ۴ به‎عنوان ضعیف‎ترین ژنوتیپها شناخته شدند. بیشترین تاثیر مستقیم مثبت روی عملکرد دانه در بوته، به‎ترتیب متعلق به صفات تعداد غلاف تک بذری در بوته (۰/۵۸۰) و وزن صد دانه (۰/۴۳۷) بود و بنابراین این صفات می‎توانند معیار گزینش قرار گیرند. ژنوتیپ شماره ۷ برترین ژنوتیپ از نظر صفات مهم زراعی بود و ظرفیت کاربرد در تحقیقات به ‎نژادی و به‎ زراعی بعدی را دارد.

Keywords:

GGE-biplot , Heat map , Path analysis , Regression , SIIG index , تجزیه مسیر , رگرسیون , شاخص SIIG , نمودار گرمایی , GGE-biplot