عدم تعارض، بنیاد نگرش اسلامی به روابط بین الملل

اکثر نظریه های موجود در حوزه روابط بین الملل مبتنی بر انسان شناسی معینی است. از این رو برای فهم روابط بین الملل از دیدگاه اسلامی در گام نخست باید به درک انسان شناسی مندرج در منابع اسلامی پرداخت. معمولا در بسیاری از نظریه های روابط بین الملل برای مبانی انسان شناختی استدلال و یا شواهد تجربی معینی ارائه نمی شود و این نگرش ها بر برداشت ها و فهم عمومی نظریه پردازان بنا می شود. اما در نگرش اسلامی به نظر می رسد شواهد مشخص و روشنی برای انسان شناسی وجود دارد که با اتکا به آنها می توان به درک معینی از بنیاد جامعه و سیاست رسید. در این مقاله کوشش شده است با اتکا به آیات قرآن که مهم ترین منبع شناختی اسلام است، نگرش انسان شناختی اسلامی و نیز ماهیت جامعه و ارتباطات بین جوامع استخراج شود. این بررسی نشان می دهد که براساس آنچه در قرآن کریم آمده است، انسان موجود شرور و تعارض طلب نیست و با سرشتی مشترک و ریشه هایی یکسان، جانشین و حامل روح الهی در این جهان است. به تعبیر قرآن کریم جوامع انسانی برای معارضه و ستیز با یکدیگر خلق نشده اند و تفاوت در جوامع برای شناخت بیشتر و تعامل مثبت میان آنها بوده است. از این نظر با اتکا به انسان شناسی و دیگر مفاهیم قرآنی نمی توان به مانند واقع گرایی که هنوز جریان غالب در فهم روابط بین الملل است، محیط زندگی بین المللی را محیطی تعارض آمیز دانست.

Keywords:

انسان شناسی اسلامی , نظریه اسلامی روابط بین الملل , عدم تعارض در اسلام , کرامت انسانی , امت واحده