در انتظار گودو و خلا کوگیتو

دنیای نمایش در انتظار گودو را عدم کنش، تکرار و شک می سازد و منتقدان غالبا اثر بکت را تصویرگر هستی «پوچ» سوژه می دانند. این مقاله می کوشد «کوگیتو» را در دنیایی که از معنا گسسته و اصالت وجود در آن زیر سوال است باز یابد و ثابت کند که حتی در دنیای عبث نما هم سوژه ی منحصر به فرد وجود دارد و آنگونه که ساختارگرایان باور دارند معنا تنها نقشی زبانی نیست. این خوانش، از تئوری های اسلاوی ژیژک، تعبیر او از شک و جنون دکارتی، دیالکتیک وجود هگل، سوژه لکانی و تاکید ژیژک بر نقش مهم فانتزی در دیالکتیک وجود بهره جسته است. مقاله حاضر بر آن است تا نشان دهد که کوگیتو هسته ای در درون سوژه نیست، بلکه حاصل تولد سوژه در فانتزی و شکل گیری روایتی شخصی است که در نوسان میان دو قطب امر نمادین و امر واقع اتفاق می افتد و با گذر از مرحله ی شک دکارتی محقق می شود. در پایان، خواهیم دید که ولادیمیر و استراگون قادرند در حالت شک دکارتی، بر خلاف پوتزو و لاکی، کوگیتوی خود را پویا نگه دارند. علی رغم اینکه آنها مدام در بی کنشی، تکرار و فراموشی به سر می برند، دقیقا در همین وضعیت است که خلا کوگیتو در دنیای فانتزی هایشان متولد و با بودن سوژه پر می شود. گودو نیز بخشی از همین فانتزی و ابژه ای توخالی است که «به وجود آمدن» را برای آنها حفظ می کند. در واقع این گونه نیست که «آنها آنجا منتظر گودو هستند»، بلکه «آنها هستند، زیرا منتظر گودواند».

Keywords:

سوژه , خلا کوگیتو , جنون و شک دکارتی , دیالکتیک وجود , امر نمادین , امر واقع , تمتع , دیگری کوچک