ارزیابی عملکرد دانه و انتقال مجدد ماده خشک جو (Hordeum vulgare L.) در تیمارهای الگوی کاشت و میزان بذر

به منظور ارزیابی عملکرد دانه و انتقال مجدد ماده خشک جو رقم جنوب در تیمارهای الگوی کاشت و میزان بذر، آزمایشی به صورت کرت های نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان در سال زراعی ۹۳-۱۳۹۲ اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار الگوی کاشت (مسطح با فواصل ردیف ۱۷ سانتی متر، مسطح با فواصل ردیف ۲۵ سانتی متر، دو ردیف کشت روی پشته۵۰ سانتی متری و سه ردیف کشت روی پشته ۵۰ سانتی متری) به عنوان عامل اول و چهار سطح میزان بذر (۲۰۰، ۳۰۰، ۴۰۰ و ۵۰۰ بذر در متر مربع) به عنوان عامل دوم در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که بیشترین شاخص سطح برگ، تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه (۱/۵۰۷۲ کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (۲/۱۳۲۵۰ کیلوگرم در هکتار) از الگوی کشت مسطح با فواصل ردیف ۱۷ سانتی متر به دست آمد. با افزایش میزان بذر، روز تا آغاز خروج سنبله از غلاف برگ پرچم، تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه کاهش، اما تعداد سنبله در واحد سطح افزایش پیدا کرد. اثر متقابل الگوی کاشت و میزان بذر بر کارایی انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد در عملکرد دانه معنی دار بود. پشته های سه ردیفه نسبت به تغییرات میزان بذر حساسیت بیشتری داشته و با هر واحد افزایش میزان بذر در آن، سهم انتقال مجدد در عملکرد دانه افزایش معنی داری پیدا کرد. این موضوع نشان داد که کاهش فواصل بین بوته­ها روی ردیف همزمان با مصرف مقدار بذر بیشتر، از طریق تشدید رقابت، کاهش نفوذ نور درون پوشش گیاهی و تسریع زردی برگ­ها، وابستگی دانه­ها را به مواد ذخیره­ای افزایش می­دهد.

Keywords:

تراکم بذر , سهم انتقال مجدد , عملکرد دانه , کارایی انتقال مجدد