ارزیابی راهکارهای سازگاری با تغییر اقلیم از دیدگاه مدیریت آب سبز

حفاظت و توسعه پایدار خاک و آب یکی از ابر چالش های پیشروی کشورهاست. در این پژوهش پس از ساخت مدل هیدرولوژیکی نیمه توزیعی SWAT (ابزار ارزیابی خاک و آب) برای حوضه سد لتیان، ارزیابی رواناب در اثر تغییر اقلیم و تغییرات آب سبز با توجه به سناریوهای مدیریتی مورد بررسی قرار گرفته و پس از واردکردن اطلاعات بارش و دمای روزانه منطقه نسبت به شبیه سازی رواناب (۱۹۸۸ تا ۲۰۱۴) اقدام شده است. ایستگاه های هیدرومتری نجارکلا، لتیان، رودهن و زردره به عنوان نقطه کنترل، مورد واسنجی (۱۹۸۸-۲۰۱۰) و اعتبار سنجی (۲۰۱۴-۲۰۱۰) قرار گرفتند، نتایج شاخص های آماری ضریب تبیین (R۲) و نش ساتکلیف (NS) نشان می دهد که شبیه سازی در این حوضه آبریز با دقت خوبی انجام شده است (نتایج بالای ۶/۰). نتایج آنالیز حساسیت با نرم افزار SWAT-CUP حاکی از آن بود که پارامتر PLAPS دارای بیش ترین حساسیت می باشد. واسنجی مدل نیز توسط نرم افزار SWAT-CUP با الگوریتم SUFI۲ با تعداد تکرارهای ۵۰۰ تایی انجام گرفت و در نهایت بهترین مقدار پارامترهای انتخابی به دست آمد. همچنین با استفاده از ریزمقیاس نمایی آماری توسط مدل اقلیمی Lars-WG اطلاعات اقلیمی آینده تحت دو سناریوی خوش بینانه RCP۲.۶ و بدبینانه RCP۸.۵ به مدل وارد شد سپس دو سناریوی مدیریتی در مدل SWAT اعمال گردید. در سناریوی اول، فرض شده است که ۳ درصد از مرتع ضعیف به کاربری جنگلی تبدیل شود و درصد کاربری اراضی جنگلی به ۱۸/۳ درصد از کل مساحت برسد. همچنین در سناریوی دوم فرض شد که به کشاورزی دیم ۵ درصد افزوده شود در این سناریوها مشخص گردید که با افزایش سطوح دارای پوشش گیاهی (جنگل یا کشاورزی) نفوذ به آبخوان افزایش خواهد یافت و این تغییرات عموما به صورت افزایشی خواهند بود، همچنین با کاهش تبخیر و تعرق در حوضه مواجه خواهیم بود. دلیل این امر ممکن است به علت افزایش سطح پوشش خاک و مقاومت در برابر تبخیر مستقیم از خاک و افزایش برگاب باشد. نتایج شبیه سازی میزان آب سبز در دوره زمانی (۲۰۲۱- ۲۰۴۰) نشان داد که نوع واحد اراضی تاثیری مستقیم بر میزان جریان آب سبز و ذخیره آب سبز خواهد داشت.

Keywords:

آب سبز , تغییر اقلیم , حوضه آبریز لتیان , سازگاری , SWAT