بررسی ارتباط بین برخی متغیرهای خاکی و زمین شناسی با تراکم زهکشی (مطالعه موردی: چهار حوزه آبخیز در استان اردبیل)

فرسایش خاک یک مشکل جدی زیست محیطی شناخته شده است. تراکم زهکشی از مهم ترین پارامترهای ژئومورفولوژیکی حوزه آبخیز است که از آن به عنوان شاخصی برای بیان وضعیت آبراهه های حوضه، بارندگی، رواناب، ظرفیت نفوذپذیری، تکامل توپوگرافی و فرسایش حوضه استفاده می شود. با دانستن رابطه دقیق خصوصیات حوضه با تراکم زهکشی، می توان با در اختیار داشتن تراکم زهکشی سایر خصوصیات حوضه را پیش بینی نمود. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر خصوصیات خاک و سازند روی تراکم زهکشی در بخشی از استان اردبیل بود. بدین منظور اطلاعات پایه، گردآوری و محدوده همه حوضه ها روی نقشه توپوگرافی مشخص و نقشه اجزای واحد اراضی و زمین شناسی تهیه و در هر اجزاء، نقاطی جهت حفر پروفیل تعیین شد. تراکم زهکشی از نرم افزار Arc GIS محاسبه و در نهایت رابطه بین خصوصیات خاک و سازند با تراکم زهکشی از طریق ترسیم نمودار تعیین و میزان همبستگی این دو فاکتور با تراکم زهکشی با نرم افزارSPSS بررسی شد. نتایج نشان داد که ارتباط بین تراکم زهکشی و خصوصیات خاک در سازندهای زمین شناسی و اجزای واحد اراضی در سطح اطمینان ۹۵ درصد معنی دار می باشد. بنابراین تراکم شبکه زهکشی متاثر از جنس سازندها، میزان شیب و برخی خصوصیات خاک نظیر آهک، درصد سیلت، کربن آلی و ضریب فرسایش پذیری هستند. همچنین بیش ترین تراکم زهکشی مربوط به سازندهای دوره کواترنر، بدون پوشش گیاهی مناسب و سازند Ngm و کم ترین تراکم زهکشی مربوط به توف و سنگ آهک بود.

Keywords:

ضریب فرسایش پذیری , سازند , سیلت , کربن آلی