مدل اشمیتی حقوق بین الملل؛ خودسازگی مفهومی و نابسندگی مبنایی

  مدل اشمیتی حقوق بین الملل؛ خودسازگی مفهومی و نابسندگی مبنایی سید محمد قاری سیدفاطمی* مریم حاجی عرب** تاریخ دریافت: ۲۹/۰۱/۹۷                              تاریخ پذیرش: ۳۰/۰۶/۹۷ چکیده کارل اشمیت با الهام از ماکیاولی، ساحت سیاست را ساحت امر واقع می داند نه اخلاق. لذا بنیاد مفاهیم اساسی نظریه مدرن دولت را در بستری تاریخی به نظاره می نشیند؛ مفاهیمی الاهیاتی که عرفی شده اند و لباس قانون گذار متعالی را بر تن حاکم مقتدر مطلق العنان سرزمینی کرده اند. بعدها خرد مدرن با ایده حاکمیت قانون، آن مطلق العنان را از تخت سلطنت به زیر کشیده و شبه خدایگانی متکثر و تجزیه شده را به جای وی برنشانده است. شبه خدایگانی که تیغشان گاه حتی علیه خودشان هم بران است. تمام مناقشه همین جاست؛ دولت مدرن نظم و ثبات جامعه را تضمین می کند. لذا بقایش ضروری است و نباید تیغش علیه خودش ببرد. اینجاست که ادعای توصیفی اشمیت در تبیین «آنچه حاکم است» رنگ می بازد و جلوه ای تجویزی می یابد: اگر حاق امر سیاسی با حاکم مطلق گره خورده، باید «وجه شخصی حاکمیت را بازیابی کرد و بار دیگر آن را تفکیک ناپذیر ساخت.» اما مبادی و لوازم بازیابی وجه شخصی حاکمیت برای سیاست بین الملل کدام اند و جهان بینی حاکم بر آن تا چه حد در تبیین واقعیات حقوق بین الملل موفق است؟ بر این باوریم «توفیق اشمیت در تبیین حقوق بین الملل معاصر بنیادهای هابزی بردوام آن را عریان می سازد. در عین حال، تنها راه ابطال آموزه های نبوغ آمیز  اشمیت خروج از زمین بازی واقع گرایانه وی و عزیمت از همان نقطه ای است که از آن گریزان بود؛ همانا اخلاق.» کلیدواژگان: آنارشیسم، اقتدار، امر سیاسی، پارادایم هابزی، لیبرالیسم، وضعیت استثنا.     * استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی [e-mail] ** دانشجوی دکتری حقوق بین الملل دانشگاه شهید بهشتی [e-mail]

Keywords:

امرسیاسی , استثنا , لیبرالیسم , اقتدار