ضرورت تصحیح انتقادی کتاب صحائف الوداد و مکاتیب الاتحاد ادهم عزلتی

ادهم عزلتی خلخالی، ملقب به «واعظ»، از عارفان قرن یازدهم هجری قمری­ است. وی رسائل بسیاری در مسائل اعتقادی، اخلاق و عرفان اسلامی دارد که از جمله آثار او، رساله صحائف الوداد و مکاتیب الاتحاد است. از آنجا که با مطالعه آثار این عارف صافی ضمیر، می­توان به شناخت و جایگاه تصوف، عرفان شیعی و همچنین ادبیات عرفانی در سده یازدهم هجری دست یافت، تحقیق درباره این اثر، به عنوان یکی از آثار وی که از حیث سادگی، روانی و توانایی انتقال موضوعات عقیدتی، اخلاقی و عرفانی شایان توجه است، برای ما اهمیت می یابد؛ و از همین رو، وجود متنی خالی از اشکال و منقح از این رساله، ضروری به­ نظر می­رسد. این اثر، پیش­تر در مجموعه­ای با عنوان مجموعه رسائل فارسی ادهم عزلتی خلخالی با تصحیح عبدالله نورانی به­ چاپ رسیده است؛ اما انتقادی نبودن این تصحیح، به­دورماندن آن از تحقیق و تعلیق، فقدان مقدمه یا توضیحاتی در چگونگی تصحیح اثر و معرفی و تبیین نکردن جایگاه مولف در میان عارفان و اندیشمندان هم­عصر خود و نیز وجود کاستی­هایی در روش تصحیح و به­کارنگرفتن نسخه­بدل­ها در آن، موجب شده است نظریه های ناصواب، بدخوانی­ها، گزینش­ها و گزارش­های نادرستی در متن رساله راه یابد که این مقاله بر آن است تصحیح انجام شده را بر اساس مراحل دوگانه تصحیح، یعنی «تصحیح متن» و «تحقیق در اثر»، از جهات گوناگون نقد و ضرورت تصحیحی انتقادی از اثر را پیشنهاد کند.

Keywords:

ادهم عزلتی , صحائف الوداد و مکاتیب الاتحاد , تصحیح , اخلاق , عرفان اسلامی , ادبیات عرفانی , عبدالله نورانی