تحلیل ارتباط هوشمندسازی و پایداری در فضاهای شهری (مطالعه موردی: منطقه ۶ شهر تهران)

    با ورود به هزاره سوم میلادی، شهرها در اثر رشد جمعیت و شهرنشینی، با چالش­های         گسترده­ای ناشی از رشدی فراتر از ظرفیت­های پاسخگو مواجه شده اند که نمود عینی آن را در مسائلی چون فقر شهری، کمبود زیرساخت­ها، اسکان غیررسمی، رشد آلودگی­ها، کاهش کیفیت زندگی و در مجموع، رشد ناپایداری­ها می­توان مشاهده نمود. در چنین وضعیتی، یافتن راهکارهای جدید و کم هزینه در جهت دستیابی به پایداری، بیش از پیش ضروری به نظر می­رسد. بر­این اساس، پژوهش حاضر استدلال می­کند که هوشمندسازی، با بهره گیری از شاخص­هایی همچون حکمروایی هوشمند، محیط زیست هوشمند، اقتصاد هوشمند، تحرک هوشمند، زندگی هوشمند و مردم هوشمند، رویکرد موثری در جهت نیل به پایداری (در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، محیطی و کالبدی) محسوب می­گردد. روش تحقیق مبتنی بر روش همبستگی است، بدین معنی که ارتباط معناداری بین هوشمندسازی و پایداری شهری وجود دارد. گردآوری داده­ها به روش­های کتابخانه­ای و میدانی (با ابزارهای پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه) انجام شده است. در تحلیل داده­ها نیز از آزمون­های آماری توصیفی و استنباطی (شامل رگرسیون چندمتغیره، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تی تک نمونه­ای، تحلیل واریانس، و ضریب بتا) استفاده شده است. جامعه آماری شامل محله­های منطقه ۶ کلانشهر تهران است که بنا به تقسیمات اداری شهرداری منطقه، از ۱۸محله تشکیل شده است. پایایی شاخص­ها به کمک آلفای کرونباخ و روایی آنها براساس روش صوری انجام شده است. نتایج تحقیق بیانگر وجود ارتباط مستقیم بین سطح هوشمندسازی و پایداری شهری است، به طوری که با افزایش سطح هوشمندی محله­ها، بر میزان پایداری آن­ها نیز افزوده می­شود. محله­های آرژانتین- ساعی و دانشگاه تهران که از بیشترین سطح هوشمندی برخوردار هستند، دارای بالاترین میزان پایداری نسبت به سایر محله­ها می­باشند و محله­های قزل قلعه، گاندی و عباس آباد که از کمترین سطح هوشمندی برخوردارند، تقریبا دارای پایین­ترین میزان پایداری نیز هستند.     با ورود به هزاره سوم میلادی، شهرها در اثر رشد جمعیت و شهرنشینی، با چالش­های         گسترده­ای ناشی از رشدی فراتر از ظرفیت­های پاسخگو مواجه شده اند که نمود عینی آن را در مسائلی چون فقر شهری، کمبود زیرساخت­ها، اسکان غیررسمی، رشد آلودگی­ها، کاهش کیفیت زندگی و در مجموع، رشد ناپایداری­ها می­توان مشاهده نمود. در چنین وضعیتی، یافتن راهکارهای جدید و کم هزینه در جهت دستیابی به پایداری، بیش از پیش ضروری به نظر می­رسد. بر­این اساس، پژوهش حاضر استدلال می­کند که هوشمندسازی، با بهره گیری از شاخص­هایی همچون حکمروایی هوشمند، محیط زیست هوشمند، اقتصاد هوشمند، تحرک هوشمند، زندگی هوشمند و مردم هوشمند، رویکرد موثری در جهت نیل به پایداری (در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، محیطی و کالبدی) محسوب می­گردد. روش تحقیق مبتنی بر روش همبستگی است، بدین معنی که ارتباط معناداری بین هوشمندسازی و پایداری شهری وجود دارد. گردآوری داده­ها به روش­های کتابخانه­ای و میدانی (با ابزارهای پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه) انجام شده است. در تحلیل داده­ها نیز از آزمون­های آماری توصیفی و استنباطی (شامل رگرسیون چندمتغیره، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تی تک نمونه­ای، تحلیل واریانس، و ضریب بتا) استفاده شده است. جامعه آماری شامل محله­های منطقه ۶ کلانشهر تهران است که بنا به تقسیمات اداری شهرداری منطقه، از ۱۸محله تشکیل شده است. پایایی شاخص­ها به کمک آلفای کرونباخ و روایی آنها براساس روش صوری انجام شده است. نتایج تحقیق بیانگر وجود ارتباط مستقیم بین سطح هوشمندسازی و پایداری شهری است، به طوری که با افزایش سطح هوشمندی محله­ها، بر میزان پایداری آن­ها نیز افزوده می­شود. محله­های آرژانتین- ساعی و دانشگاه تهران که از بیشترین سطح هوشمندی برخوردار هستند، دارای بالاترین میزان پایداری نسبت به سایر محله­ها می­باشند و محله­های قزل قلعه، گاندی و عباس آباد که از کمترین سطح هوشمندی برخوردارند، تقریبا دارای پایین­ترین میزان پایداری نیز هستند.

Keywords:

شهر هوشمند , پایداری شهری , تهران , منطقه ۶