تحلیلی بر پدیده قاچاق در مناطق مرزی ایران و پیامدهای امنیتی آن

انسان ها برای برطرف کردن مناسب نیازهای مختلف خود همواره به برقراری ارتباطات متقابل همت گمارده اند. این ارتباطات در بعد داخلی در گستره فضای سرزمینی و در بعد خارجی با کشورهای همسایه و از طریق مناطق و مبادی مرزی انجام می شود. مرزهای سیاسی، پدیده های فضایی هستند که منعکس کننده قلمرو حاکمیت یک دولت بوده و در مقابل حرکت آزادانه انسان، انتقال کالا یا نشر افکار مانع ایجاد می کند. مهم ترین کارکرد مرزها، ایجاد مانع در برابر حرکت آزادانه انسان، کالا و تفکرات است که از آن به عنوان امنیت مرزی یاد می شود. وجه تمایز امنیت در مناطق مرزی از سایر مناطق کشور (داخلی) وابستگی و تعامل امنیتی این مناطق و تاثیرپذیری سریع تر آنها از متغیرهای امنیتی خارجی و حتی بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای است. برای دستیابی به اهداف ملی، وجود امنیت در یک کشور ضروری است؛ از آنجایی که مناطق مرزی از ویژگی ها، محدودیت ها و آسیب پذیری های خاصی برخوردارند؛ شناخت این ویژگی ها و رفع آنها در جهت تامین امنیت ملی ضرورت دارد.یکی از مهمترین آسیب ها در جهت تضعیف و خدشه دار نمودن امنیت کشور ما- ایران- وجود پدیده قاچاق در مناطق مرزی است. قاچاق، پیامدهای امنیتی مختلفی چون: اثرگذاری بر امنیت مرزها، اختلال در فعالیت های اقتصادی کشور، اختلال در فعالیت های فرهنگی، ورود اسلحه و ایجاد ناامنی در سطح ملی و زمینه فعالیت های جاسوسی و ضد امنیتی را به وجود می آورد. یافته های تحقیق که با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع مختلف کتابخانه ای، اینترنتی و نظرات اندیشمندان مرتبط با حوزه مرز و امنیت به دست آمده است نشان می دهند که عوامل متعددی چون: توسعه نیافتگی و محرومیت، شکاف های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، انگیزه های اقتصادی، تاثیر پذیری از مناطق مرزی همجوار به سبب سنخیت نژادی، قومی، زبانی و مذهبی که در مناطق مرزی ایران و به واسطه عوامل و شرایط متعدد در طی سالیان متمادی به وجود آمده است؛ می توانند ضمن اثرگذاری بر مرزنشینان، بر امنیت ملی نیز اثرگذار باشند.

Keywords:

قاچاق , مرز , امنیت , امنیت ملی , ایران