شبیه سازی رشد شهری در تهران، با استفاده از مدل CA-Markovمحمد مهدی خوش گفتار، محمد طالعی

با توجه به رشد سریع شهرها در کشورهای در حال توسعه، نیاز به مدیریت و برنامه ریزی مناسب، به پرهیز ار تاثیرات مخرب زیست محیطی و اجتماعی-اقتصادی آن، همواره احساس می شود. در این زمینه طراحان و برنامه ریزان شهری به اطلاعات مکانی و زمانی مرتبط با الگو و میزان رشد، به منظور درک بهتر فرایند رشد شهری و تاثیرات آن نیاز دارند. تلفیق سامانه های اطلاعت مکانی و سنجش از دور، ابزار موثری را برای جمع آوری و آنالیز اطلاعات زمانی-مکانی فراهم می سازد. این تحقیق، ضمن بررسی و مدل سازی توسعه شهری در دو دهه گذشته، به پیش بینی توسعه شهر تهران طی دو دهه آینده می پردازد تا پایه و اساسی را برای مدیریت شهری فراهم سازد. در این تحقیق، مدل شبیه سازی و پیش بینی رشد شهری CA-Markov به کار برده شد و این مدل با استفاده از داده های تاریخی به دست آمده از مجموعه زمانی تصاویر ماهواره ای لندست – مربوط به سال های ۱۹۸۸، ۲۰۰۰ و ۲۰۰۶ – کالیبره گردید. با توجه به نقشه های پوشش / کاربری زمین به دست آمده از طبقه بندی تصاویر ماهواره ای، منظقه شهری در این مدت با ۱۱ درصد (حدود ۵۶ کیلومتر مربع) افزایش جمعیت مواجه شده است. همچنین مدل CA-Markov به منظور شبیه سازی رشد شهری برای سال های ۲۰۱۵ و ۲۰۲۵ اجراگردید و نتایج به دست آمده به بیانگر رشد ۳ درصدی (حدود ۱۵ کیلومتر مربع) در مناطق شهری از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۲۵ است. نتایج تحقیق حاکی از آن کارایی بالای مدل تلفیقی CA-Markov در پایش روند توسعه شهر در سال های گذتشه و پیش بینی رشد شهری برای سال های آتی بر اساس الگوی رشد سال های گذشته است. همچنین کاربرد روش تصمیم گیری چند معیاره در محیط نرم افزار Idrisi برای در نظر گفتن پارامترهای توسعه و رشد شهری، از دیگر ویژگی های این تحقیق است.

Keywords:

ellular Automata , زنجیره مارکوف , سامانه اطلاعات مکانی , پیش بینی رشد شهری , ارزیابی چند معیاره