سیمای جنسیت (زن و مرد) در قوانین خانواده و مجازات اسلامی

هدف این تحقیق بررسی سیمای زن و مرد به لحاظ تفاوت ها وتشابهات حقوقی در قوانین خانواده و مجازات اسلامی است. به این منظور کلیه مواد قانونی در دو مجموعه قانون خانواده و مجازات اسلامی با آخرین اصلاحات(چاپ۱۳۷۹) که به ترتیب مربوط به حقوق خصوصی وعمومی هستند، برای مطالعه انتخاب گردید و از تکنیک تحلیل محتوا برای تحلیل مواد قانونی استفاده شد. برای انتخاب متغیرهای تحقیق، از نظریه های صاحبنظران کلاسیک مانند منتسکیو، ماکس وبر، اگوست کنت، دورکیم، لوی برول و همچنین از نظریه های معاصرکه به بحث و بررسی در مورد جنسیت پرداخته اند، بهره گیری شد و یک چارچوب نظری تلفیقی به وجود آمد. در این دو مجموعه قانون، متغیرهای حاصل از مطالعات نظری اعم از اعطای حق خاص به زنان و مردان، تحمیل تکلیف خاص به زنان و مردان، سلب حق از زنان و مردان، قرار گرفتن زنان و مردان در سلسله مراتب اقتدار، جهت نظر قانونگذار نسبت به زنان و مردان، جنس فاعل و جنس مفعول؛ در ارتباط با متغیر های دیگر نظیر نوع قانون ، میزان ابهام ماده قانونی، نقش قاضی در تفسیر قوانین، انعطاف پذیری حکم قانون، اصلاح شدگی و زمان تصویب ماده قانونی، ماهیت، نوع و شیوه مجازات مورد بررسی قرار گرفت. یافته های حاصل از تحلیل، حاکی از آن است که در این دو مجموعه قانون در بسیاری از موارد بین زن ومرد تفاوت هایی وجود دارد، به گونه ای که اعطای حق، تحمیل تکلیف و سلب حق درمورد زنان بیشتر از مردان است. مردان بیشتر از زنان در راس هرم اقتدار قرارگرفته اند و قانونگذار هنگامی که از زنان و مردان سخن می گوید، برای مرد اولویت بیشتری نسبت به زن قائل است. همچنین در این دو مجموعه قانون، فاعل مرد بیشتر از فاعل زن است و از طرفی دیگر مفعول زن بیشتر از مفعول مرد است. علاوه بر آن موادی که زن ملزم به انجام تکلیفی بوده است، مورد اصلاح قرار گرفته است، در حالی که در مورد مردان چنین موادی که اصلاح شده باشد، وجود ندارد.

Keywords:

قانون خانواده , قانون مجازات اسلامی , جنسیت