تبیین نقش شهرهای کوچک در توسعه منطقه ای استان آذربایجان غربی؛ (مطالعه موردی: شهرهای ۵۰ – ۲۵ هزار نفر)

هدف مقاله، بررسی نقش شهرهای کوچک استان آذربایجان غربی در توسعه منطقه ای است. روش تحقیق «توصیفی تحلیلی» است. استان آذربایجان غربی در سال ۱۳۹۰ دارای پنج شهر کوچک (۵۰ – ۲۵ هزار نفر جمعیت) به نامهای تکاب، ماکو، سردشت، شاهین دژ و اشنویه است که حدود ۱۰.۳۵ درصد از جمعیت شهری استان را شامل می شوند. در این میان شهر سردشت بیشترین ضریب کشش پذیری و جذب جمعیت را دارا بوده است.  تایج شاخصهای نخست شهری به کار رفته نشان می دهد که پدیده نخست شهری استان در سالهای اولیه مورد مطالعه (۱۳۳۵)، چندان چشمگیر نبوده اما بعد از سال ۱۳۷۵ شدت این نخست شهری تا سال ۱۳۹۰ افزایش یافته است. بر اساس نتایج مدل رتبه اندازه تعدیل یافته، شهر ارومیه حدود ۲۱۹۳۸۳ نفر اضافه جمعیت و شهر دوم (خوی) حدود ۲۳۱۰۰ نفر کمبود جمعیت دارد (و الی آخر) تا در یک سلسله مراتب منظم شهری قرار گیرد.  به لحاظ اقتصادی، نقش غالب شهرهای کوچک در سال ۱۳۹۰ خدمات بوده است. کشاورزی و صنعت در سال ۱۳۹۰ نسبت به سال ۱۳۸۵ روند نزولی دارد. به طور کلی، شهرهای کوچک در نظام شهری استان تاثیرات مثبتی داشته و آنچه که کارکرد این شهرها را تا حدود زیادی کم رنگ نموده افزایش بیش از حد جمعیت و تمرکز شدید امکانات در شهر ارومیه است.  علاوه بر تمرکز زدایی از شهر ارومیه، تزریق امکانات و سرمایه به سوی شهرهای کوچک راهکار مناسبی است که با تقویت این شهرها می توان خلا سلسله مراتب سکونتگاهی را در نظام شهری استان پر نمود.

Keywords:

شهرهای کوچک , نظام شهری , توسعه منطقه ای , استان آذربایجان غربی