ارزیابی قابلیت ها و چالش های توسعه کالبدی – فضایی شهر مذهبی (مطالعه موردی: شهر کربلا در دوره معاصر)

  شهر از نظر کالبدی­_فضایی با  هدف ایجاد محیطی با هویت زیبا، مانوس و خوانا رشد می­کند. در شهرهای مذهبی علاوه بر این اهداف، با رویکرد ارائه خدمات به زائرین و گردشگران مذهبی، در رشد اقتصادی شهر موثر است و می‍تواند در ایجاد رونق اقتصادی، اشتغال و امکانات نیز برای ساکنین تاثیرگذار باشد، به نحوی که در هماهنگی کامل با تقدس شهر و ابنیه موجود شهرهای مذهبی، مطابقت داشته باشد. تطابق اقتصادی در نظام سلسله­مراتبی فضایی در شهر باید همسو با بافت شهری باشد، تا بتواند بین مذهب، مسکن و اقتصاد تعادل برقرار نماید. پیدایش و شکل­گیری شهر کربلا نشان می­دهد، در سال‍های اخیر برنامه‍ریزی و طرح­های شهری برای همسویی رشد شهر متناسب با وجود عنصر و شاخص اصلی به نام  بارگاه و حرم امام حسین(ع) انجام نشده است. استفاده از طرح جامع مصوب شهر کربلا توانسته است تا حدودی به برخی از ابعاد و شاخص­های شهر توجه نماید و با تاکید بر این عوامل روند توسعه شهر متناسب با اقلیم و شرایط موجود را پیشنهاد و طراحی نماید. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش و ماهیت «توصیفی– تحلیلی– تاریخی»  است و با بهره‍گیری از منابع کتابخانه‍ای، اسنادی و طرح‍های بالادست و استفاده از سیستم‍های جغرافیایی (GIS)، سنجش از دور و تفسیر نقشه‍های هوایی و ماهواره‍‍ای و با روش تجزیه و تحلیلSWOT  به تحلیل قابلیت­ها و چالش‍های توسعه کالبدی فضایی شهر پرداخته شده است و با رعایت سلسله­مراتب فضایی، معابر و شناخت گره­های شهری، چالش­ها با استفاده از روش تجزیه و تحلیلSWOT شناسایی شود. نتایج به­دست آمده نشان می‍دهد، اصلی‍ترین راهبرد توسعه شهر کربلا، بایستی مبتنی بر به­کارگیری برنامه‍های توسعه اقتصادی و اجتماعی در بخش‍های مختلف شهر باشد و از این طریق بتوان، به توسعه کالبدی– فضایی مناسب که حاصل توسعه اقتصادی و اجتماعی شهر است، دست یافت و بهترین مسیر ارتباطی بین هسته مرکزی با سایر نقاط شهر برقرار ساخت. 

Keywords:

توسعه فضایی , ابنیه مذهبی , اقلیم , شهرکربلا