تجزیه و تحلیل نقش محصولات آباندوز و آببر در تعیین الگوی بهینه کشت محصولات زراعی (مطالعه موردی: دشت قزوین/ایران)

استان قزوین در تولید محصولات زراعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ این امر سبب شده تا سطح آب زیرزمینی استان طی ۴۰ سال گذشته ۴۰ تا ۵۰ متر افت داشته باشد. با کاهش منابع آب و پیشروی زمین های کویری، درآمد کشاورزان کاهش و مهاجرت گسترده روستاییان به شهرهای بزرگ در حال افزایش است. برای مقابله با این مساله سیاستی که اتخاذ شده است، تغییر الگوی کشت متناسب با نیازها و قابلیتهای منطقه میباشد؛ طراحان این سیاست اذعان نمودهاند که با اجرای آن علاوه بر صرفهجویی در مصرف آب به سایر اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی منطقه نیز مساعدت میشود. با توجه به این مساله، در مطالعه حاضر با توجه به اهداف مدنظر هر دو گروه سیاستگذاران و کشاورزان، الگوی بهینه کشت آباندوز در زیربخش زراعت استان قزوین شناسایی شده است؛ جهت دستیابی به این هدف با به کارگیری روش نمونه گیری تصادفی ساده دومرحله ای، ۲۴۶ کشاورز انتخاب و از طریق تکمیل پرسشنامه اطلاعات مورد نیاز برای سال ۱۳۹۸ جمع آوری شد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از الگوی برنامه ریزی آرمانی غیرخطی (NGP) استفاده گردید. در این رابطه مدل آرمانی با توجه به تابع سود و سایر اهداف و محدودیتهای منطقه تنظیم گردید. طبق نظر متخصصان افزایش ۱۵ درصدی سود ناخالص کشاورزان، کاهش ۱۰ درصدی مصرف آب کشاورزی، ثبات اشتغال در وضعیت موجود و کاهش ۱۵ درصدی مصرف کودهای شیمیایی و سم به عنوان اهداف آرمانی در نظر گرفته شدند. با حل مدل، الگوی بهینه کشت تعیین و نتایج با وضعیت فعلی مقایسه گردید. با توجه به نتایج، کشاورزان با تخصیص بهینه نهاده ها به محصولات آباندوز و آببر نه تنها قادرند در مصرف نهاده کمیاب آب و نهاده های مخرب محیطزیست و سلامت انسان همچون انواع کود و سم صرفه جویی کنند، بلکه میتوانند به هدف خود در رابطه با سود مدنظرشان نیز دست یابند.

Keywords:

الگوی بهینه مصرف نهاده ها , محصولات زراعی آباندوز , دشت قزوین , الگوی آرمانی غیرخطی .(NGP)