نگرشی بر جغرافیای جانوری و هم پوشانی زیستگاهی ماهیان خلیج فارس در حوضه اقیانوسی هند-آرام

پژوهش حاضر طی دوره ۹۴-۱۳۹۳ با هدف حصول اطلاعات جدید در زمینه جغرافیای جانوری و زیستی ماهیان خلیج فارس و هم چنین هم پوشانی زیستگاهی و مشابهت های گونه ای با سایر دریاهای هم جوار انجام گرفته است. براساس نتایج به دست آمده، فهرست نهایی و تایید شده ماهیان خلیج فارس (با احتساب تنگه هرمز و منطقه مرزی خلیج عمان) ۹۰۷ گونه در قالب ۱۵۷ خانواده می باشد که از این تعداد ۲۸ خانواده با ۹۳ گونه مربوط به ماهیان غضروفی (شامل ۱۸ خانواده با ۵۹ گونه کوسه ماهیان و ۱۰ خانواده با ۳۴ گونه سفره ماهیان) و ۱۲۹ خانواده با ۸۱۴ گونه مربوط به ماهیان استخوانی می باشد. در این پژوهش مشخص شده است که از تعداد ۹۰۷ گونه گزارش شده از منطقه مورد مطالعه، تعداد ۲۹۴ گونه (۳۲/۴ درصد) به زیستگاه های بستر زی و تعداد ۶۱۳ گونه (۶۷/۶%) به زیستگاه های سطح زی متعلق هستند. به طوری که گونه های زیستگاه های آبسنگ های مرجانی و سنگی– صخره ای در طیف ماهیان بستر زی ( ۱۲۹ گونه - ۱۴/۳ %) و ماهیان وابسته و پیرامون آبسنگ های مرجانی در طیف ماهیان سطح زی (۴۳۲ گونه - ۴۷/۸%) بیش ترین تعداد و درصد فراوانی تنوع گونه ای زیستگاهی را به خود اختصاص داده اند. هم چنین ماهیان زیستگاه های با بستر علفی و جلبکی در طیف ماهیان بستر زی (۱۷ گونه– ۱/۹%) و ماهیان محیط های آزاد اقیانوسی در طیف ماهیان سطح زی (۳۰ گونه– ۳/۳ %) کم ترین تعداد و درصد تنوع گونه ای زیستگاهی را به خود اختصاص داده اند. تعداد ۱۳ گونه (۱%) به عنوان گونه های بوم زاد خلیج فارس معرفی و تایید شده اند که به لحاظ گسترش جغرافیایی منحصر به حوضه داخلی خلیج فارس می باشند. از دیدگاه جغرافیای جانوری و هم پوشانی و مشابهت های زیستگاهی، مقایسه فون ماهیان خلیج فارس با سایر دریاهای مشابه (گرمسیری و نیمه گرمسیری و معتدل گرم) در گستره اقیانوسی هند-آرام در سطح گونه و  برمبنای حضور آن ها مشخص نمود که فون ماهیان خلیج فارس از نظر گونه به فون دریای سرخ و خلیج بنگال (شرق دریای عرب) نسبت به سایر مناطق در حوضه اقیانوسی هند - آرام نزدیک تر است (حدود ۵۰%)،  و با دریای مدیترانه و جزایر هاوایی کم ترین هم پوشانی و مشابهت زیستگاهی و گونه ای (حدود ۱۰%) را دارا است.

Keywords:

جغرافیای زیستی , تنوع زیستگاهی , گونه های بوم زاد , خلیج فارس , اقیانوس هند- آرام